iran

Jak nazwać sytuację, jaka zapanowała na linii USA - Iran? Wojną, wojną hybrydową, incydentem, operacją antyterrorystyczną, zemstą na imperialistach? Dziś każdy dostaje wersję uszytą pod niego - pisze Wiktor Świetlik.

Amerykańsko-irańska wymiana ciosów w Iraku zakończyła się bez otwartej wojny. Ale to nie koniec napięć na linii Waszyngton-Teheran. Ataków, incydentów i zamachów będzie więcej. I należy spodziewać się, że Amerykanie będą wywierać większy nacisk na sojuszników, aby włączyli się do ich krucjaty przeciwko irańskiemu reżimowi.

Jest szansa, że po środowym ostrzale baz amerykańskich napięcie na linii USA-Iran zelżeje. Ale scenariusz, że huku broni na Bliskim Wschodzie będzie jeszcze więcej też nie można wykluczyć.

Gdy na horyzoncie geopolitycznym rysuje się jeden z najgorszych kryzysów na Bliskim Wschodzie od lat, a na głowy polskich żołnierzy stacjonujących w Iraku spadają irańskie rakiety, szef Ministerstwa Spraw Zagranicznych musi mieć własne zdanie. A nie milczeć albo chować się za plecami Amerykanów.

Amerykanie przekroczyli Rubikon. Zabicie Sulejmaniego to najpoważniejsza eskalacja, trwającego od dekad konfliktu pomiędzy USA a Iranem. Konsekwencje tego ataku mogą okazać się co najmniej równie dotkliwe, jak inwazji na Irak w 2003 roku.

Cały czas jesteśmy dalej niż bliżej wojny na Bliskim Wschodzie, choć faktem jest, że właśnie Amerykanie zrobili spory krok w jej kierunku. Jeśli do niej dojdzie, jest niemal pewne, że Polska – w jakiejś formie - weźmie w niej udział.

Wiele wskazuje na to, że Stany Zjednoczone najpierw "wrobiły" Wielką Brytanię w zatrzymanie irańskiego tankowca, a później zostawiły ją na lodzie, gdy dosięgnęła ją irańska zemsta. Lekcję z tego epizodu powinna wyciągnąć także Polska.

Doradcy z Pentagonu najwyraźniej uświadomili Donaldowi Trumpowi, że na Bliskim Wschodzie za krew płaci się krwią. Dopóki nie została przelana jest szansa na uratowanie pokoju z Iranem. Jakkolwiek potoczy historia, już teraz wiadomo, kto będzie zwycięzcą. To Rosja Władimira Putina.

Przy okazji szczytu bliskowschodniego w kuluarach polityczno-wojskowych pytano: ”co dostaniemy od Amerykanów w zamian?”. Wydaje się, że znamy odpowiedź. To planowane podpisanie umowy na dostawę systemów rakietowych HIMARS w ramach projektu ”Homar”. Jego koszty mogą wynieść nawet 3 mld zł.

Iran nie jest ani lepszy, ani znacznie gorszy od innych krajów Bliskiego Wschodu. Wiele z nich przechodziło, przechodzi, lub będzie przechodzić okresy krwawego zamordyzmu lub rządów tyranów. Ale to Iran jest "złym", z którym trzeba się zmierzyć. Najbliższa runda w Warszawie.

Formuła bliskowschodniej konferencji w Warszawie znowu się zmienia. MSZ dwoi się i troi, żeby ukryć wrażenie, że chodzi tylko o zbudowanie koalicji przeciw Iranowi. To tylko pozory. Złośliwi wymyślili już nawet nazwę nowej organizacji: "Układ Warszawski".

Polska niespodziewanie znalazła się w centrum konfliktu z Iranem. USA zorganizują w Warszawie szczyt, który Teheran uważa za "anty-irański". Inicjatywa Waszyngtonu niesie ze sobą duże zagrożenia, ale jest też szansą. Wszystko zależy od jakości naszej dyplomacji.

Kilkudziesięciu arystokratów i bogaczy z ociekających złotem apartamentów trafiło za kraty. Nie mogą jednak narzekać, bo od utraty części fortuny nikt jeszcze nie umarł. Do tego atak rakietą balistyczną na stolicę Arabii Saudyjskiej i rezygnacja zaprzyjaźnionego z Saudami premiera Libanu. To tylko elementy bardzo niebezpiecznej rozgrywki księcia Muhammada, który śmiertelnie poważnie traktuje obowiązki następcy tronu. Jego posunięcia z uwagą śledzi cały świat.

Rosja, Turcja i Iran porozumiały się w sprawie utworzenia bezpiecznych stref w Syrii. Kłopot w tym, że część zainteresowanych się nie zgadza albo nie uczestniczy w rozmowach, a realne strefy bezpieczne są zupełnie gdzie indziej. Wojna jeszcze się nie skończyła, ale już zaczyna się mówić o rachunku za nią, który zapłacimy nawet, jeżeli uważamy, że nas nie dotyczy.

Pierwsza część polskich wychodźców 12 marca 1942 roku dotarła do północno-wschodniego Iranu. W ciągu następnych sześciu miesięcy dołączyły do nich - głównie morzem - trzy kolejne grupy. Łącznie Persowie przyjęli blisko 120 tysięcy Polaków. Jedną trzecią stanowili cywile. Gdy Sybiracy nabrali sił, rząd RP na uchodźstwie zaczął szukać im innego schronienia. W 1945 roku na perskiej ziemi pozostawało już tylko - lub aż - 3,5 tysiąca polskich obywateli. Żołnierze walczyli w Europie, a cywile odnaleźli azyl w Libanie, Palestynie, Afryce Wschodniej, RPA, a nawet w Meksyku i Nowej Zelandii (tamtejszy premier zaprosił ponad 700 polskich dzieci z opiekunami) - pisze Michał Staniul w artykule dla WP.

22 września 1980 roku armia Saddama Husajna dokonała inwazji na Iran rządzony przez ajatollaha Chomeiniego. Rok wcześniej Chomeini proklamował powstanie islamskiego rządu, który wprowadził w kraju terror wobec przeciwników politycznych. Tak rozpoczął się trwający osiem lat wyniszczający konflikt, który pochłonął 1-1,5 mln ofiar. Husajnowi nie udało się pokonać Iranu.

Oliver North należy do najpopularniejszych prawicowych publicystów w USA. Prowadził swój program w telewizji Fox News, stacja regularnie zaprasza go do swoich programów jako eksperta i bohatera. W lipcu 1989 roku skazano go łącznie na pięć lat więzienia w zawieszeniu i 1200 godzin prac społecznych. Jednak po dwunastu miesiącach werdykt całkowicie anulowano z powodu proceduralnych uchybień w procesie. North był oskarżony o udział w sprzedaży broni do Iranu i wspieranie prawicowych bojówek Contras z Nikaragui, które mordowały cywilów i handlowały narkotykami - pisze Michał Staniul w artykule dla WP.

Podczas islamskiej rewolucji radykalni studenci zajęli zbrojnie ambasadę Stanów Zjednoczonych w Teheranie, zatrzymując 66 zakładników, z czego 13 zwolniono. Spowodowało to zerwanie stosunków dyplomatycznych Stanów Zjednoczonych z Iranem. Pozostałych zakładników uwolniono 20 stycznia 1981 roku.

Wywiad i dyplomacja USA były kompletnie zaskoczone rewolucją w Iranie, która rozpoczęła się w 1979 r. Główny sojusznik USA na Bliskim Wschodzie stał się najgorszym wrogiem Ameryki w tym regionie. 4 listopada grupa 500 irańskich studentów wtargnęła do ambasady Stanów Zjednoczonych w Teheranie. 52 obywateli USA stało się ich zakładnikami. Próba odbicia więźniów zakończyła się całkowitą porażką.