Henryk Walezy

Henryk Walezy był pierwszym elekcyjnym królem Polski i wielkim księciem litewskim, a także królem Francji z ostatniej dynastii Walezjuszów, który przyjął imię Henryk III.

Henryk Walezy – dzieciństwo

Henryk Walezy urodził się w Fontainebleu, 19 września 1551 roku. Był czwartym synem króla Francji, Henryka II, i jednej z ówcześnie najpotężniejszych kobiet w Europie – Katarzyny Medycejskiej. Jego bracia, Karol IX i Franciszek II, byli francuskimi królami.

Henryk Walezy bez wątpienia miał szczęśliwe dzieciństwo. Otoczony był bogactwami, przepychem, pięknem, zabawą oraz podziwiającym go dworem, który zresztą otrzymał na własność już w wieku 8 lat. Gdy Henryk skończył lat 9 (w 1560 roku) mianowano go na księcia Angoulême i Orleanu, później na księcia Andegawenii. Uważany był za jednego z najzdolniejszych i najprzystojniejszych synów pary królewskiej.

Henryk Walezy – ciekawostki

Henryk Walezy prowadził aktywny tryb życia, mimo tego, że nie przepadał za polowaniami tak jak jego bracia i ojciec. Ćwiczył szermierkę, uczył się języka włoskiego, a także interesował się literaturą i sztuką. Warto również zaznaczyć, że w bardzo dosadny sposób przejawiał swoje zainteresowanie religią protestancką: palił katolickie księgi, odmawiał uczestnictwa we mszy, nawet uszkodził posąg świętego Pawła. Jego matka również nie przepadała za katolicyzmem, ale ze względów politycznych nakazała synowi stać się pobożnym, młodym katolikiem. Tak też uczynił Walezy.

Wielokrotnie posądzano Henryka Walezego o homoseksualizm, ale miał prawdopodobnie skłonności biseksualne. Korzystał z usług francuskich prostytutek, które zresztą porywał z ulic Paryża w ramach zabawy, tzw. polowania na damy. Rozwiązłość seksualna oraz dewiacje nie były jednak w tamtych czasach niczym dziwnym.

Droga do tronu Henryka III Walezego

Henryk Walezy nigdy nie był brany pod uwagę jako król, jednakże okazywał się na tyle sprawnym politykiem i dowódcą, np. podczas wojen domowych we Francji, że jego brat, ówczesny monarcha Francji, zaczął widzieć w nim zagrożenie. Postanowiono więc ożenić Henryka Walezego z Anną Jagiellonką i tym samym odsunąć go od francuskiej polityki. W tym celu wysłano z poselstwem do Polski biskupa Jana de Monluc.

Tymczasem w Polsce bezpotomnie umarł król Zygmunt August, w związku z czym pojawił się poważny problem: nie było nikogo, kto mógłby przejąć tron. Zarządzono zatem wybory na króla, które wygrał Henryk Walezy, pokonawszy m.in. Jana III Wazę.

Henryk Walezy jako monarcha

Walezy z całą pewnością nie był dobrym monarchą Polski, gdyż dopuścił się zdrady: uciekł z kraju do Francji w przebraniu, pod osłoną nocy, kiedy dowiedział się, że jego brat zmarł. Działo się to w 1574 roku. W wyniku tego występku Polska znowu została bez monarchy, a Walezy stał się królem Francji.

Henryk Walezy nie potrafił mówić po polsku, więc sprawy polityczne niezbyt go interesowały. Wolał za to poświęcać się rozrywce, licznym romansom, a kiedy musiał uczestniczyć w ważnych politycznie wydarzeniach bądź wypełniać obowiązki należne królowi – symulował chorobę. Ślub z Anną Jagiellonką również przeciągał w czasie.

Jednakże należy pamiętać o tym, że wybory Henryka Walezego oraz związane z tymi wyborami artykuły henrykowskie i pacta conventa oficjalnie przekształciły Polskę w monarchię elekcyjną, co miało duże znaczenie w późniejszej historii.

Henryk Walezy – szok kulturowy

Swoistego szoku kulturowego po przybyciu Henryka Walezego do Polski doznała nie tylko polska szlachta, ale też i sam monarcha. Zdziwienie ogarnęło obie strony już na samym początku: nowy władca nie wyglądał "męsko", był obwieszony biżuterią i miał na sobie niecodzienny strój. Również sam Walezy zdziwiony był tym, że nad Wisłą korzysta się z wychodka, widelca i że nie pogardza się chłopstwem tak bardzo jak we Francji. Ponadto dziwił się skłonnościom Polaków do picia bardzo dużej ilości alkoholu oraz przyjęciami wielokrotnie kończącymi się bijatyką.