Władysław Łokietek

Władysław Łokietek zjednoczył polskie ziemie po rozbiciu dzielnicowym, a w 1320 roku został koronowany. Tym samym przywrócił w Polsce władzę królewską, którą dwa wieki wcześniej utracił Mieszko II.

Kim był Władysław Łokietek?

Władysław Łokietek urodził się w 1260 lub 1261 roku. Jego prapradziadkiem był Bolesław Krzywousty, pradziadkiem Kazimierz Sprawiedliwy, dziadkiem Konrad I mazowiecki (zasłynął ze sprowadzenia do Polski krzyżaków i nadania im ziemi chełmińskiej), a ojcem Kazimierz I kujawski.

Dzieciństwo Władysława Łokietka opierało się na ciągłej walce o wpływy. Urodził się jako trzeci syn, długo po swoich dwóch starszych braciach, Leszku Czarnym i Siemomyśle, którzy po konflikcie z ojcem zagarnęli część poddanych mu ziem – księstwa kujawskiego. Władysław Łokietek był także zbyt młody na dziedziczenie po zmarłym ojcu.

Jako chłopiec został zabrany do Krakowa na dwór Bolesława Wstydliwego, gdzie pobierał nauki. Powrócił na ziemię brzeską, którą miał zarządzać ze swoimi młodszymi braćmi, Siemowitem i Kazimierzem. Z polecenia Leszka Czarnego Łokietek ożenił się z Jadwigą kaliską. Księżna nie wniosła do małżeństwa posagu poza Zagoplem, które niedługo potem zajął Siemowit.

Pozycja Władysława Łokietka w Polsce była bardzo słaba i nie wróżyła wielkiej kariery. Przyszły król był przez chwilę księciem krakowskim, ale ziemie stracił na rzecz Henryka IV Probusa. Niedługo później Łokietek musiał opuścić kraj w wyniku konfliktu z królem Czech i Polski, Wacławem II.

Powrócił w 1304 roku, dzięki pomocy sojuszników z Węgier. Korzystając zamieszania w Czechach po śmierci Wacława II, a potem morderstwie jego syna, Wacława III, Władysław Łokietek podbijał kolejne ziemie.

Władysław Łokietek zmarł w 1333 roku w Krakowie.

Władysław Łokietek – zasługi

Najważniejszym dokonaniem Władysława Łokietka było zjednoczenie ziem polskich po rozbiciu dzielnicowym, które nastąpiło za sprawą wykonania testamentu Bolesława Krzywoustego.

Już w 1296 roku objął władzę na Pomorzu i w Wielkopolsce, utracił ją jednak trzy lata później. W 1305 roku, po powrocie z wygnania zajął ziemię sandomierską i łęczycko-sieradzką. Rok później pod panowanie Władysława Łokietka przeszło Pomorze Gdańskie, Mazowsze oraz księstwa śląskie, które uzyskały niezależność po śmierci Wacława III. Po konflikcie z Henrykiem głogowskim Łokietek zdobył wschodnią część Wielkopolski. W 1307 roku Władysław Łokietek odsunął od władzy na Pomorzu rodzinę Szwenców, podporządkował sobie te ziemie, a następnie ogłosił ich włodarzami swoich synów, Przemysła i Kazimierza.

1308 rok przyniósł konflikt z margrabiami brandenburskimi, którzy zajęli Pomorze Gdańskie. W spór po stronie polskiej zostali wciągnięci Krzyżacy, którzy po odzyskaniu Gdańska wystawili księciu rachunek za pomoc zbrojną. Łokietek odmówił zapłaty, przez co Krzyżacy zajęli Pomorze i obwieścili Malbork swoją stolicą. W 1314 roku Łokietek podbił Wielkopolskę pozbawiając władzy Henryka głogowskiego.

Sześć lat później Władysław Łokietek został królem Polski, ziemi krakowskiej i sandomierskiej, łęczycko-sieradzkiej oraz Kujaw. W późniejszych latach wraz z Węgrami wyprawił się na Ruś Halicką w celu wsparcia pretendującego do tronu księcia mazowieckiego Trojdena. W ten sposób Łokietek umocnił polskie wpływy na Rusi i ułatwił swojemu synowi Kazimierzowi włączyć te tereny do Polski podczas swojego panowania.

Nie wszystkie działania Władysława Łokietka przyniosły pozytywne efekty. Król wciągnął Polskę w konflikt z Krzyżakami, Czechami i Brandenburgami.

Władysław Łokietek – żona i dzieci

Żoną Władysława Łokietka była księżna kaliska Jadwiga. Para miała sześcioro dzieci:

• Kunegundę,
• Stefana (zmarłego w wieku dziecięcym),
• Władysława (zmarłego w wieku dziecięcym),
• Elżbietę (żonę Karola I Roberta, króla Węgier, matka Ludwika Węgierskiego),
• Kazimierza (przyszłego król Polski),
• Jadwigę.

Władysław Łokietek – przydomek

Przydomek Władysława Łokietka związany jest z niskim wzrostem króla. Za swojej młodości Władysław nazywany był nawet karłem. Samo określenie „Łokietek” odnosi się do łokcia, ówczesnej jednostki miary wynoszącej około 57-59 cm.

Władysław Łokietek – ciekawostki

Był najstarszym koronowanym królem w historii Polski – podczas uroczystości miał 59 lat.

To z Władysławem Łokietkiem kojarzy się ciąg słów „soczewica, koło, miele, młyn”. Takie wyrazy mieli powtarzać mieszkańcy Krakowa po buncie w latach 1311 – 1312. Buntownikami byli niemieccy mieszczanie, a polskie słowa miały zweryfikować pochodzenia. Ci, którzy nie potrafili powtórzyć wyrazów skazywani byli na śmierć.