Władysław Anders

Władysław Anders pełnił najważniejsze funkcje wojskowe i polityczne w kraju. Był generałem dywizji oraz Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych, a także następcą Prezydenta RP na Uchodźstwie i generałem broni. Decyzją Senatu RP rok 2007 obwołano rokiem Władysława Andersa.

Kim był generał Anders?

Władysław Albert Anders przyszedł na świat w zaborze rosyjskim w Błoniu 11 sierpnia 1892 roku jako syn agronoma i jeden z pięciorga rodzeństwa. Wszyscy czterej bracia byli zawodowymi żołnierzami. Z pierwszą żoną, Ireną Marią Jordan-Krąkowską, Władysław Anders miał dwójkę dzieci, Annę i Jerzego. Druga żona obdarowała go córką Anną Marią, pełniącą funkcję przewodniczącej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz pełnomocnika prezesa Rady Ministrów w sprawach międzynarodowych dialogów.

Chodził do gimnazjum w Warszawie, po czym służył w rosyjskiej armii jako jednoroczny ochotnik i awansował na chorążego rezerwy, z którą to formacją szkolił się w Rydze. Władysław Anders studiował na tamtejszej politechnice, uczestniczył w międzynarodowych zawodach konnych. Brał udział w pierwszej wojnie światowej, a po trzykrotnym otrzymaniu ran wyróżniono Andersa Krzyżem Świętego Jerzego. Kończył kursy w Petersburgu, pełnił służbę w Rumunii, formował oddziały I Korpusu Polskiego. Już w armii polskiej Władysław Anders dowodził sztabem podczas powstania wielkopolskiego, pułkiem w trakcie wojny polsko-bolszewickiej i został ranny nad Berezyną.

Władysław Anders – kariera

Po odbyciu stażu liniowego we Francji Władysław Anders został w 1924 roku szefem sztabu Generalnego Inspektora Kawalerii i wykazał się w manewrach na Wołyniu. Dowodził obroną Warszawy podczas przewrotu majowego, brygadami kawaleryjskimi, brał udział w bitwie nad Bzurą.

Od września 1939 roku jako dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii Władysław Anders walczył przeciw Niemcom, a po dwukrotnym postrzeleniu przez Ukraińców dostał się do niewoli sowieckiej łącznie na 22 miesiące i konsekwentnie odmawiał wstąpienia do Armii Czerwonej. Od sierpnia 1941 roku Władysław Anders dowodził stworzonymi przez siebie Polskimi Siłami Zbrojnymi w ZSRR, następnie Armią Polską na Wschodzie i 2 Korpusem Polskim.

Pozostawał w konflikcie z generałem Władysławem Sikorskim, został nawet oskarżony o zamach na niego, ale po jego śmierci to kandydaturę Andersa wysuwano na stanowisko Naczelnego Wodza. Władysław Anders był przeciwnikiem wywołania powstania warszawskiego, skrytykował także ustalenia konferencji w Jałcie.

Przez trzy miesiące Władysław Anders pełnił obowiązki Naczelnego Wodza, następnie dosyć aktywnie udzielał się na emigracji, a we wrześniu 1946 roku został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Władysław Anders przewodniczył również Głównej Komisji Skarbu Narodowego i był członkiem Rady Trzech.

W latach 1946-1971 został pozbawiony obywatelstwa polskiego przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej za działalność za granicą bez zgody polskich władz. Oficjalnie decyzję tę podważono i upubliczniono dopiero w 1989 roku, w czasach premiera Mieczysława Rakowskiego. Kiedy w sierpniu 1954 roku Władysław Anders wręczył prezydentowi Augustowi Zaleskiemu list, w którym podważał go jako wodza państwa, został zwolniony z pełnionych funkcji i przeszedł w stan spoczynku.

Nie zaniechał jednak starań o uwolnienie Polaków z łagrów, a w Londynie poprowadził marsz emigrantów w 1956 roku. Władysław Anders nigdy za życia nie powrócił do Polski. Do historii przeszły jego dbałość o dyscyplinę zewnętrzną, dobry styl dowodzenia ludźmi i taktyczne wyrobienie.

Grób Władysława Andersa

Generał Władysław Anders zmarł w Londynie 12 maja 1970 w 26. rocznicę bitwy pod Monte Cassino oraz w okrągłe urodziny małżonki. Został pochowany zgodnie z własną wolą, pośród jego żołnierzy. Grób generała Władysława Andersa znajduje się pod Monte Cassino we Włoszech, na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego. Tuż obok niego w maju 2011 roku pochowano prochy ukochanej żony Władysława Andersa, Ireny Anders, odznaczonej m.in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.