historia(strona 29/100)

Sowieckie IS-3, brytyjskie Centuriony i amerykańskie Pershingi były odpowiedzią na pojawienie się na polach bitew II wojny światowej niemieckich Tygrysów. Pod wieloma względami przewyższały słynne niemieckie czołgi, ich kariera zaczęła się jednak dopiero po zakończeniu wojny. I trwa do dziś. - Centuriony doskonale sprawdzały się nawet w walkach toczonych wiele lat później, w 1987 roku. W Republice Południowej Afryki podjęto w tym czasie nawet ich produkcję. Miejscowa wersja zbudowana na bazie Centurionów, nosząca nazwę Olifant, walczyła skutecznie przeciwko angolskim i kubańskim T-55 oraz T-62. Do dziś unowocześnione Olifanty służą w szeregach armii południowoafrykańskiej - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.

Jego celem jest oddanie hołdu polskim jeńcom zgładzonym w Związku Radzieckim w 1940 roku. To Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, obchodzony 13 kwietnia. Został ustanowiony przez Sejm Rzeczpospolitej w 2007 roku.

- Otoczono go agentami NKWD i oficerami nastawionymi prokomunistycznie. Jednym z nich był inny jeniec - gen. Vincenz Müller, późniejszy dowódca armii NRD. Komunista, który wywierał olbrzymi wpływ na Paulusa. Feldmarszałek nie wiedział jednak, że Müller był agentem NKWD. Paulusowi zorganizowano również spotkania z niemieckimi działaczami Kominternu, na czele z szefem Komunistycznej Partii Niemiec Wilhelmem Pieckiem. Wszyscy ci ludzie opowiadali mu o zbrodniach Hitlera, o tym, że "szalony kapral" ciągnie Niemcy w przepaść - mówi niemiecki historyk prof. Torsten Diedrich o Friedrichu Paulusie, dowódcy armii niemieckiej pod Stalingradem.

Kiedy powstańcy na Santo Domingo zorientowali się, że Polacy odnoszą się do nich lepiej niż Francuzi, nie stosując okrutnych metod postępowania z jeńcami, zaczęli odwdzięczać się im równie ludzkim traktowaniem. Znalazło to wyraz w konstytucji ogłoszonej przez Jeana J. Dessalinesa, który przyjął tytuł cesarza Haiti. Zakazano w niej przebywania na wyspie wszystkim białym, wyłączywszy Polaków i Niemców.

Pion śledczy IPN w Białymstoku umorzył śledztwo dotyczące działań SB wobec Lecha Wałęsy, m.in. fabrykowania dokumentów, które miały świadczyć o jego rzekomej współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa. Karalność tych czynów uległa bowiem przedawnieniu - podał IPN.

Nikłe są szanse na przekazanie przez Rosję całej dokumentacji ze śledztwa katyńskiego - oceniają cytowani przez "Nasz Dziennik" politolodzy.

75 lat temu NKWD rozpoczęło likwidację obozów dla polskich oficerów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Na mocy decyzji władz ZSRS wymordowano też obywateli polskich uwięzionych na zajętych przez Sowietów terenach RP. W wyniku Zbrodni Katyńskiej śmierć poniosło ok. 22 tys. osób.

Rząd brytyjski doskonale wiedział, co stało się z polskimi oficerami, którzy trafili do sowieckiej niewoli. Aby nie narażać sojuszu ze Związkiem Radzieckim, zdecydował się na przemilczenie informacji o odkryciu grobów w Katyniu. Potwierdzają to dokumenty z brytyjskiego Archiwum Narodowego ujawnione przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Według szacunkowych danych, z terenu całej okupowanej Polski, w latach 1940-1945 powołano do armii niemieckiej prawdopodobnie około 450-500 tys. mężczyzn wpisanych na Volkslistę. 90 tys. z nich znalazło się później w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. - Powrót do tej tematyki w prasie lub opracowaniach naukowych zawsze nosił posmak sensacji i naruszania niechcianej, a nawet świadomie wypieranej ze świadomości zbiorowej części tradycji historycznej. Nawet dzisiaj, mimo pojawienia się kilku publikacji naukowych i wielu wspomnień, temat ten jest słabo znany w Polsce poza regionami, gdzie masowo odbywał się pobór do wojska niemieckiego - pisze prof. Ryszard Kaczmarek w artykule dla WP.

Na terenie Fortu Chrzanów na warszawskim Bemowie odkryto unikatowe składowisko zbiorników na gaz bojowy, prawdopodobnie znajduje się tam około 200 butli. W europejskich muzeach jest tylko kilka takich zbiorników, dlatego to znalezisko w Warszawie może być epokowe.

Strona rosyjska zgodziła się na ekshumację szczątków żołnierzy Armii Czerwonej pochowanych pod pomnikiem w centrum Nowego Sącza oraz w ośmiu innych miejscach na terenie Małopolski - poinformował Adam Siwek z Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Poszukiwany w Danii, hitlerowski przestępca, oficer SS Sören Kam zmarł w Niemczech w wieku 93 lat. Donoszą o tym wszystkie dzisiejsze duńskie media w wydaniach internetowych. Powołują się na nekrolog zmieszczony w jednej z prowincjonalnych gazet niemieckich. Wynika z niego, że Sören Kam zmarł 23 marca.

Wyniki badań opublikowane w tym roku w książce niemieckiej historyczki Miriam Gebhardt wskazują, że żołnierze USA zgwałcili około 190 tys. kobiet. Może to i stosunkowo niewiele przy "rekordowej" liczbie 2 mln zhańbionych przez Sowietów, ale sama ta informacja pokazuje, że zbudowany przez amerykańską wojenną propagandę wizerunek sympatycznego Jankesa, nie zawsze pokrywał się z rzeczywistością. Skalę gwałtów udało się poznać dzięki raportom sporządzonym przez duchownych. Określają one również wiek ofiar. Najstarsza miała 69, a najmłodsza 7 lat. Tego wszystkiego nie obejrzymy, ani "Szeregowcu Ryanie", ani w "Kompanii braci" - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

Potężny śmigłowiec desantowo-szturmowy Mi-24 nazywano latającym czołgiem. Kilkadziesiąt lat wcześniej próbowano jednak przypiąć skrzydła prawdziwym czołgom. W czasie II wojny światowej na zamówienie kilku armii konstruktorzy stworzyli prototypy lekkich czołgów ze skrzydłami.

Stany Zjednoczone, po zdobyciu Filipin należących wcześniej do Hiszpanów, zamierzali utrzymać wyspy jako własną kolonię. Filipińczycy nie mieli zamiaru łatwo się poddawać. W wojnie amerykańsko-filipińskiej straciło życie około 200 tys. cywilów. Ostatnie uderzenie - w muzułmanów Moro zamieszkujących wyspę Mindanao - wykonać miał późniejszy bohater I wojny światowej - generał John Pershing.

Rząd USA nie przyjął statku z 937 żydowskimi uchodźcami z III Rzeszy. Franklin Delano Roosevelt okazał się nieugięty, mimo że żydowscy uchodźcy napisali do niego wstrząsającą prośbę o łaskę. Roosevelt uznał ich za "element niepożądany". Wielu z nich trafiło później do komór gazowych.

Król Zygmunt III Waza ogłosił inkorporację do Rzeczypospolitej Estonii, dotychczasowej posiadłości szwedzkiej.

Pod koniec grudnia 1942 roku w sztabie feldmarszałka III Rzeszy Wilhelma Lista w Strasburgu zjawił się pułkownik Wehrmachtu baron Arnold von Lückner. Po rozmowie na temat sytuacji na froncie wschodnim został odwieziony samochodem feldmarszałka na pociąg jadący do Paryża. W styczniu 1944 roku ta sama osoba odebrała z rąk Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierza Sosnkowskiego Order Wojenny Virtuti Militari, a rok później trafiła do obozu koncentracyjnego Gross Rosen. Kim była ta tajemnicza postać? - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.