armia krajowa(strona 2/4)

• 21 sierpnia 1944 r. 600 żołnierzy Armii Czerwonej zaatakowało 70-osobowy oddział AK
• Miesiąc wcześniej Sowieci i Polacy z AK wspólnie zdobyli Wilno
• Mimo niemal dziewięciokrotnej przewagi czerwonoarmistów, żołnierze AK nie wycofali się
• Obroną wsi Surkonty dowodził mjr Maciej Kalankiewicz "Kotwicz", który miesiąc wcześniej stracił rękę w walce z Niemcami
• Gdy Armia Czerwona atakowała AK w Surkontach, powstańcy warszawscy czekali na pomoc Sowietów

• 5 czerwca 1943 r. gestapo przerwało ślub i aresztowało 89 uczestników ceremonii
• Schwytano niemal cały oddział AK "Osa"-"Kosa"
• Stanisław Jaster "Hel" został oskarżony o zdradę i zlikwidowany przez AK
• Wyrok okazał się pomyłką
• Podziemie potrzebowało kozła ofiarnego - pisze Piotr Zychowicz

W mundurze komunistycznego kapitana, z fałszywymi dokumentami funkcjonariusza UB i sowieckimi pismami, Tadeusz Ośko kontrolował dopiero co powstające komendy MO i UB. Gdy dowiedział się o aresztowaniu siedmiu akowców, którzy mają zostać rozstrzelani, postanowił wykorzystać stworzoną przez siebie postać kapitana UB i uwolnić więźniów. Ta działalność "Sępa" nieodzownie przypomina tytułowego bohatera filmu fabularnego "Pułkownik Kwiatkowski". Niektórzy są przekonani, że Tadeusz Ośko (Wojciech Kossowski) to pierwowzór filmowego pułkownika Kwiatkowskiego - pisze Szymon Nowak w artykule dla WP.

Stałam na krawędzi wykopanego rowu i wraz z kilkunastoma innymi osobami czekałam na strzały. Jakimś cudem nie padły. Ktoś podszedł do dowódcy, coś mu szepnął i zostaliśmy uratowani. Tych kilkudziesięciu sekund nigdy jednak nie zapomnę. Można powiedzieć, że przeżyłam własną śmierć - mówi Westyna Gójska, która jako 19-latka wzięła udział w powstaniu warszawskim.

We wrześniu 1939 roku doszło do ostrzału artyleryjskiego niemieckiego miasteczka Fraustadt. W lutym 1943 roku w Berlinie eksplodowała bomba, zabijając 36 osób. Pół roku później grupa partyzantów wykonała zbrojny rajd po niemieckich miejscowościach w Prusach Wschodnich. Co łączyło wymienione akcje? Zostały przeprowadzone na terytorium III Rzeszy, wykonawcami byli Polacy, wszystkie trzy wywołały popłoch wśród Niemców - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.

Decyzja o wywołaniu Powstania Warszawskiego była aktem nieodpowiedzialności, który doprowadził do największej tragedii narodowej. To gwóźdź do trumny polskiej niepodległości - pisze dla Wirtualnej Polski Piotr Zychowicz. I choć zwykle mówi się o jednomyślności dowództwa AK, które miało być zgodne co do wybuchu Powstania, również wśród najwyższych oficerów znaleźć można było przeciwników insurekcji. Jednym z nich był płk. Janusz Bokszczanin, który już wtedy przekonywał, że wiara w to, że Sowiety przyjdą na pomoc walczącej Warszawie jest absurdem.

W 1944 roku na terenie Wileńszczyzny działała grupa antykomunistycznych egzekutorów. Byli to żołnierze AK, którzy zawarli taktyczny układ z Niemcami. Do najbardziej spektakularnej akcji komanda "Cecylii" doszło 4 czerwca 1944 roku. Polacy do wykonania operacji dostali od Abwehry dwa samochody osobowe razem z niemieckimi, umundurowanymi kierowcami - pisze Piotr Zychowicz w artykule dla WP.

Fabisiak pewnego dnia przenosił broń. Szedł ulicą Chmielną w Warszawie, kiedy rozwiązało się mu sznurowadło. Schylił się i wtedy z hukiem wypadł mu jeden z pistoletów, które miał poupychane w kieszeniach. Na Chmielnej był zawsze duży ruch, więc zdarzenie dostrzegło sporo osób, wśród nich uzbrojeni Niemcy, którzy akurat znajdowali się w pobliżu - opowiada Juliusz Kulesza, uczestnik powstania warszawskiego i autor książek na temat walk w Warszawie. Wyjaśnia również, w jaki sposób weryfikuje, czy zgłaszające się do niego osoby rzeczywiście brały udział w powstaniu. - Rozmawiam z nimi, zadaję im różne szczegółowe pytania. Zachowuję się jak śledczy, ale w wielu wypadkach to moje śledztwo niczego nie przesądza - wyjaśnia powstaniec.

Pod koniec grudnia 1942 roku w sztabie feldmarszałka III Rzeszy Wilhelma Lista w Strasburgu zjawił się pułkownik Wehrmachtu baron Arnold von Lückner. Po rozmowie na temat sytuacji na froncie wschodnim został odwieziony samochodem feldmarszałka na pociąg jadący do Paryża. W styczniu 1944 roku ta sama osoba odebrała z rąk Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierza Sosnkowskiego Order Wojenny Virtuti Militari, a rok później trafiła do obozu koncentracyjnego Gross Rosen. Kim była ta tajemnicza postać? - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.

Ja przywarłem do niego, a on odepchnął mnie od siebie, żeby mieć miejsce do strzału. Wtedy ja pierwszy wyrwałem ten swój pistolet i bach! Bach! Strzeliłem dwa razy, broń zadziałała. On przewrócił się i charczał, kopał nogami, a ja padłem na ziemię. Podczołgałem się do Żubryda i złapałem jego broń, a potem latarkę. I wtedy poczułem zwycięstwo. Widziałem, że on żyje i dlatego strzeliłem jeszcze raz ze swojego pistoletu, dokładnie celując - mówił Jerzy Vaulin w niepublikowanym dotąd wywiadzie, który przeprowadził z nim Szymon Nowak.

Los związał mnie z "Łupaszką", ale nigdy nie wywyższałam się, nie chciałam, by mówiono na mnie "majorowa" - mówi w rozmowie z WP Lidia Lwow-Eberle, ps. "Lala", towarzyszka życia legendarnego majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", jedna z bohaterek książki Szymona Nowaka "Dziewczyny Wyklęte". Lidia Lwow-Eberle urodziła się w Rosji w 1920 roku. Gdy miała pół roku, wyjechała z rodzicami, uciekającymi przez bolszewikami do Polski. - To Polska jest moją ojczyzną, o Rosji prawie nie myślę, nie czuję się z nią związana - przyznaje "Lala". Swoją miłość, majora Szendzielarza, poznała w 5. Brygadzie Wileńskiej AK. W 1948 roku oboje zostali aresztowani. Jego skazano na śmierć, ją - na dożywocie. Po ośmiu latach, w 1956 roku, wyszła na wolność.

Jedna z osób rozpracowywanych przez Izabellę została zlikwidowana przed wejściem do kościoła, inna zginęła otwierając jej drzwi własnego mieszkania. Irena i Leta osobiście zastrzeliły konfidenta, który przyczynił się do śmierci ich koleżanek. Kobiety zapisały piękną kartę historii polskiego podziemia nie tylko jako łączniczki i sanitariuszki, były wśród nich także uczestniczki akcji likwidowania zdrajców i agentów Gestapo - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.

Mija 71 lat od operacji Kutschera. Była to jedna z najgłośniejszych akcji drugiej wojny światowej, jaką przeprowadziły oddziały Armii Krajowej na terenie okupowanej Polski.

70 lat temu gen. Leopold Okulicki, działając z upoważnienia prezydenta RP, rozwiązał Armię Krajową. W ostatnim rozkazie do żołnierzy pisał: "Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą".

Jednym z wiodących tematów w polskich gazetach z lat 1945-1948 było niemieckie podziemie, powszechnie utożsamiane z organizacją o nazwie Werwolf. Wychodzące w tym okresie na Górnym Śląsku dzienniki poświęciły tej organizacji ponad 300 artykułów. Czy niemieckie podziemie rzeczywiście było tak aktywne, czy też była to jedynie szeroko zakrojona akcja propagandowa?

8 grudnia 1943 roku u podnóża Pasma Jeleniowskiego Gór Świętokrzyskich AK-owscy partyzanci rozstrzelali pięciu bojowców Gwardii Ludowej, którzy zbrojnie napadli na rannych żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury". Rozkaz likwidacji wydał sąd oficerski pod przewodnictwem cichociemnego por. Jana Piwnika "Ponurego". W kłamliwym meldunku GL sprawę opisano jako bratobójczy mord dokonany przez Narodowe Siły Zbrojne - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.PL.

W nocy z 7 na 8 października dywersyjne oddziały Armii Krajowej przeprowadziły zbrojną akcję "Wieniec I" - wysadzanie torów kolejowych na sześciu liniach komunikacyjnych wokół Warszawy, gdzie biegły drogi zaopatrzenia armii niemieckiej, walczącej na froncie wschodnim. Była to najgłośniejsza akcja dywersyjna AK.

Polskie Państwo Podziemne, działające w latach 1939 -1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową.

Polskie Państwo Podziemne, działające w latach 1939 -1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Sowietów, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową.

W nocy z 26 na 27 września utworzono konspiracyjną organizację wojskową Służba Zwycięstwu Polski, przemianowaną w styczniu 1940 roku na Związek Walki Zbrojnej, a w lutym 1942 roku - na Armię Krajową. Została ona rozwiązana w styczniu 1945 roku, rozkazem dowódcy generała Leopolda Okulickiego.