historia(strona 45/100)

Instrukcja szefa MSZ Józefa Becka dla ambasadora RP w Moskwie, raport konsula RP w Czerniowcach Tadeusza Buynowskiego i paszport dyplomatyczny pracownika MSZ - to niektóre z mało znanych dokumentów dotyczących agresji ZSRR na Polskę opublikowanych na stronie MSZ.

W nocy z 16 na 17 września na Przyczółek Czerniakowski przeprawia się kolejna grupa żołnierzy 9. Pułku Piechoty 3. Dywizji 1. Armii WP. W ciągu dwóch dni na Czerniaków dociera w sumie ok. 1200 żołnierzy. Trwają zaciekłe walki o utrzymanie przyczółka.

17 września 1939 roku, zgodnie z tajnym protokołem Paktu Ribbentrop-Mołotow, Armia Czerwona przekroczyła granice naszego kraju, a Związek Radziecki złamał pakt o nieagresji z Polską, który miał obowiązywać do końca 1945 roku. Na okupowanych ziemiach polskich Sowieci objęli represjami, według różnych szacunków, od półtora do dwóch milionów Polaków.

17 września 1939 roku, zgodnie z tajnym protokołem Paktu Ribbentrop-Mołotow, Armia Czerwona przekroczyła granice naszego kraju, a Związek Radziecki złamał pakt o nieagresji z Polską, który miał obowiązywać do końca 1945 roku. Na okupowanych ziemiach polskich Sowieci objęli represjami, według różnych szacunków, od półtora do dwóch milionów Polaków.

15 września nad ranem z Pragi na Czerniaków przeprawia się patrol 1. Armii Wojska Polskiego. Wieczorem powraca na prawy brzeg Wisły, wraz z oficerem ze sztabu ppłk. Jana Mazurkiewicza "Radosława". Wiezie on pismo z prośbą o pomoc. Na Czerniakowie Powstańcy toczą ciężkie walki o utrzymanie terenu ograniczonego ulicami: Ludną, Okrąg, Czerniakowską i Zagórną.

14 września walki na Pradze z udziałem jednostek 1. Armii Wojska Polskiego kończą się całkowitym wyparciem Niemców za Wisłę. Czerniaków jest nadal głównym celem nieustannych, zmasowanych ataków nieprzyjaciela. W tej sytuacji ppłk Jan Mazurkiewicz "Radosław" podejmuje decyzję o przesunięciu się powstańców bliżej brzegu rzeki, dla utrzymania przyczółka. Zgodnie z planem, do wieczora następuje koncentracja oddziałów na niewielkim obszarze pomiędzy ulicami Okrąg, Czerniakowską i Zagórną.

Nocą z 13 na 14 września pierwsze zrzuty sowieckie z pomocą dla walczących trafiają do Warszawy. W ciągu dnia wojska sowieckie wkraczają na obrzeża Pragi.

W Gdańsku, podczas konferencji Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych z całego kraju przyjęto propozycję rejestracji wszystkich MKZ-ów jako jednej organizacji - NSZZ "Solidarność". Jako projekt statutu przyjęto statut gdańskiego MKZ oraz powołano Komisję Porozumiewawczą NSZZ, na czele której stanął Lech Wałęsa.

Przywilej w Koszycach - Ludwik Węgierski, w zamian za uznanie prawa do korony polskiej jednej ze swych córek, wydał dla szlachty przywileje znacznie osłabiające władzę królewską na korzyść szlachty.

W Paryżu podpisano "Akt wzajemnej pomocy monarchów chrześcijańskich", zwany później Świętym Przymierzem. Pod dokumentem podpisali się władcy: Rosji - cesarz Aleksander I, Austrii - cesarz Franciszek I i Prus - król Fryderyk Wilhelm III.

Amerykanie zaprezentowali prototyp pierwszej w świecie elektronicznej maszyny do liczenia ENIAC. Maszyna była programowana przez ręczne przełączanie przewodów, pamięć służyła wyłącznie do przechowywania liczb.

Pod Cecorą zaczęła się bitwa wojsk polskich, dowodzonych przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego, z Turkami. Zakończyła się 19 września, klęską Polaków i śmiercią hetmana.

Podczas bitwy nad Sommą Brytyjczycy wprowadzili po raz pierwszy do działań wojennych czołgi. Bitwa ta trwała od 1 lipca do 18 listopada.

Szlachta polska zgromadzona w obozie pod Cerekwicą wymogła na królu Kazimierzu Jagiellończyku obietnicę przyznania przywileju - tak zwanego cerekwickiego, zgodnie z którym monarcha musiał zgodzić się na udział sejmików szlacheckich przy uchwalaniu nowych ustaw i zwoływaniu pospolitego ruszenia. Większość zapisów przywileju cerekwickiego została przejęta przez statuty nieszawskie w listopadzie tego samego roku.

Cesarz Napoleon Bonaparte wkroczył do Moskwy. Pierwszym oddziałem, który wszedł do miasta, był polski 10. Pułk Huzarów pułkownika Jana Umińskiego.

Bułgaria przystąpiła do wojny po stronie państw centralnych. Berlin i Wiedeń obiecały jej w zamian grecką i serbską część Macedonii.

Urodził się Julian Tuwim, poeta, współzałożyciel grupy poetów Skamander, współzałożyciel kabaretu Pikador, kierownik literackich scen - Qui pro Quo, Banda i Cyrulik Warszawski, a także współpracownik tygodnika „Wiadomości Literackie”. Autor zbiorów wierszy: „Czyhanie na Boga”, „Kwiaty polskie”, „Sokrates tańczący”, wierszy dla dzieci - „Lokomotywa”, „Słoń Trąbalski”. Tłumacz poezji rosyjskiej, francuskiej i niemieckiej. Był czołowym przedstawicielem polskiej poezji XX wieku. Uchwałą Sejmu, rok 2013 ogłoszony był Rokiem Juliana Tuwima. Zmarł 12 grudnia 1953 r.

12 września 1989 roku tzw. Sejm kontraktowy powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego. Jego gabinet wprowadził swobody obywatelskie, zmienił godło i nazwę państwa, a także dokonał zmian w konstytucji. Realizował też "plan Balcerowicza", który uruchomił reformy gospodarcze, w tym urynkowienie gospodarki i procesy prywatyzacyjne. Przywrócił także samorządność w Polsce i znaczenie społeczności lokalnej.

Wielokrotna przewaga liczebna nie wystarczyła Turkom do zdobycia Wiednia i pokonania połączonych armii polskiej i austriackiej. Wspaniałe zwycięstwo pod Wiedniem zapewniła nie ilość, ale jakość wojsk. Polska dysponowała w tym czasie jedną z najlepszych formacji wojskowych Europy. - Husaria, idąc na czele wojsk koalicyjnych, odegrała kluczową rolę w ostatniej, decydującej, zakończonej ucieczką nieprzyjaciela, fazie bitwy. Nie można jednak sprowadzać całej batalii tylko do tej szarży. Doszło do niej dopiero po godzinie 17. Sama bitwa trwała wtedy już od dobrych kilku godzin - pisze dr Radosław Sikora w artykule dla WP.PL.

12 września 1989 roku tzw. Sejm kontraktowy powołał rząd Tadeusza Mazowieckiego. Jego gabinet wprowadził swobody obywatelskie, zmienił godło i nazwę państwa, a także dokonał zmian w konstytucji. Realizował też "plan Balcerowicza", który uruchomił reformy gospodarcze, w tym urynkowienie gospodarki i procesy prywatyzacyjne. Przywrócił także samorządność w Polsce i znaczenie społeczności lokalnej.