upa

• Dmitro Klaczkiwski (ps. ''Kłym Sawur'') był głównym organizatorem rzezi Polaków na Wołyniu
• Z ruchem ukraińskich nacjonalistów z OUN związał się jeszcze przed II wojną światową
• Planował całkowitą eksterminację Polaków na Wołyniu; ten zbrodniczy zamiar udaremniły AK i chłopskie samoobrony
• ''Kłym Sawur'' zginął w obławie NKWD w styczniu 1945 r.

- Czy oddziały AK na Wołyniu można było sformować szybciej, tak by mogły obronić przed UPA więcej Polaków? Być może. Jednak gdy już powstały, to skutecznie wywiązały się ze swojego zadania. Nie wolno nam zapomnieć o tym, że to właśnie AK uratowała 2/3 Polaków z Wołynia – mówi w rozmowie z WP dr hab. Rafał Wnuk, historyk z Instytutu Historii KUL i Kierownik Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

- Ukraina gloryfikuje OUN i UPA za ich walkę z Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS), niestety pomija przy tym ludobójczą czystkę etniczną popełnioną na Polakach w latach 1943-1945 - mówi PAP historyk prof. Grzegorz Motyka, którego książka "Wołyń '43" właśnie ukazała się w księgarniach.

Koniec ze zmową milczenia w sprawie ludobójstwa na Wołyniu. Film Smarzowskiego zmieni polską pamięć historyczną – pisze Piotr Zychowicz, publicysta historyczny i redaktor naczelny magazynu ''Historia Do Rzeczy''.

11 lipca 1943 r. Ukraińcy z UPA zaatakowali 99 polskich miejscowości na Wołyniu. Tylko w lipcu w wyjątkowo brutalny sposób zamordowali 10-11 tys. Polaków. Wyjaśniamy, dlaczego sąsiedzi, którzy przez dwie dekady żyli obok Polaków w II RP, dokonali jednego z najbardziej bestialskich ludobójstw II wojny światowej.

- Mam to szczęście, że kości moich rodziców nie poniewierają się na polach - cieszy się w rozmowie z Wirtualną Polską Zofia Szwal. Sama szukała ciał mamy i taty. - W mojej Orzeszynie ja też znajdowałam ludzkie kości. Czaszki - dodaje, opisując jak własnymi rękami wygrzebywała z ziemi szczątki pomordowanych. Dziś ma 83 lata, ale wciąż pamięta "krwawą niedzielę" 11 lipca 1943 r., gdy Ukraińcy z UPA wymordowali całą polską wieś, w tym 16 osób z jej rodziny. Gdy po 23 latach wróciła na rodzinną ziemię, Ukraińcy dziwili się, jak to się mogło stać, że żyje. - Przecież akcja była dokładnie przygotowana, a ja ocalałam na świadka. Ja przecież tam żyłam i widziałam, choć jeszcze nie rozumiałam. To tak jakby Bóg mnie ocalił, żebym opowiedziała tę historię - mówi.

• 15 czerwca 1934 r. Hryhorij Maciejko zastrzelił ministra Bronisława Pierackiego
• Był to najwyższy rangą urzędnik państwowy II RP, który zginął z rąk ukraińskich nacjonalistów
• Ten mord był końcem nadziei na dialog Polaków z Ukraińcami

"Przyznam, że nie rozumiem idei przepraszania w cudzym imieniu. Kajać powinien się ten, kto dopuścił się zła. Tylko wtedy ten akt ma sens. Przecież to nie patriarcha Filaret przeżynał Polaków piłami w 1943 r., ani nie Juszczenko roztrzaskiwał główki polskim dzieciom. Nie jesteśmy odpowiedzialni za błędy naszych przodków" - o liście ukraińskich polityków, duchownych i intelektualistów do Polaków pisze Robert Jurszo, Wirtualna Polska.

• Pod koniec II wojny światowej Polaków wcielano do tzw. "istriebitielnych batalionów" NKWD
• Często do jednostek rekrutowano siłą, nie pozostawiając miejsca na wybór
• Celem istriebitielnych batalionów była walka z UPA pod sowieckim kierownictwem
• Historycy spierają się, jak oceniać tę formację: jako ''kresowe orlęta'' czy raczej z ''enkawudzistów'?'

• W latach 1968-1988 KGB infiltrowało ukraiński ruchu nacjonalistyczny
• W tych działaniach KGB było wspierane przez polskie MSW
• Akcja zakładała również dezinformację zachodnich służb wywiadowczych
• Operacja "Bumerang" skompromitowała emigracyjną OUN

- Do nogi wszystkich Polaków wybijemy! - wspomina okrzyki ukraińskich nacjonalistów jedna z niedoszłych ofiar ze wsi Sławentyn w województwie tarnopolskim. Jednak pośród bezlitosnych ukraińskich siepaczy można było znaleźć także nielicznych bohaterów. Mieszkańcy wsi Hnilcze ocalili swoich polskich sąsiadów. Prawdopodobnie wcześniej ustalili na zebraniu, że nie będą mordowali Polaków. Wielu z nich zapłaciło za to wysoką cenę, bo wówczas za niewykonanie rozkazu UPA groziła śmierć.

Gen. Karol Świerczewski wpadł w zasadzkę zorganizowaną przez UPA i zginął na polu walki - mówi oficjalna wersja przedstawiana przez propagandę PRL. Niektórzy zakładają jednak, że UPA mogła wiedzieć o podróży Świerczewskiego, według innej wersji generał mógł zostać zamordowany przez politycznych konkurentów. Mimo tych wszystkich zagadek i hipotez, wydaje się, że Świerczewski zginął podczas dość przypadkowej walki - pisze Szymon Nowak w artykule dla WP.

Ukraińscy nacjonaliści bestialsko spacyfikowali polską miejscowość. 17 kwietnia 1945 r. uderzyli na wieś Wiązownica w powiecie jarosławskim w dawnym województwie lwowskim. W masakrze zginęło co najmniej 76 osób, a około 150 gospodarstw spłonęło. Dzień później oddziały podziemia narodowego dokonały odwetu w zamieszkanej w większości przez Ukraińców wiosce Piskorowice. Śmierć poniosło tam około 100 ludzi. Te dwa tragiczne i wciąż nieznane szeroko wydarzenia stanowiły kulminację krwawych starć ukraińsko-polskich i rzezi w centralnej części ziemi lwowskiej w ostatnich dniach wojny.

Przeżyła najazd służących Hitlerowi Kałmuków, rzeź UPA i dwukrotnie przejście Armii Czerwonej. Jednak największa krzywda spotkała ją ze strony Polaków, już po zakończeniu wojny. - Kiedy Kałmucy dotarli do Brzyskiej Woli, ojciec Krysi zamknął córkę wraz z jej koleżanką na strychu, a wejście pozabijał deskami. Trzy dni przesiedziały tam ukryte. A przez ten czas słyszały dochodzący ze wsi jeden wielki krzyk rozpaczy i pisk gwałconych dziewcząt - pisze Szymon Nowak w artykule dla WP.

Gdy Niemcy zdobyli Kijów, metropolita lwowski abp Andrzej Szeptycki wysłał gratulacje do Hitlera. Udzielił też poparcia dla zbrodniczej 14 Dywizji SS "Galizien", która w kwietniu 1943 r. świętowała swoje powstanie we lwowskiej katedrze greckokatolickiej. - Najbardziej szokujące jest jednak to, że jego postawa w czasie wojny nie przeszkadza obecnym władzom obrządku greckokatolickiego starać się o beatyfikację metropolity. W 1958 i 1962 r. planom tym przeciwstawił się prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński. Jednak obecnie sprawa znów powróciła. Będzie ona przyczyną kolejnych zagorzałych sporów - pisze ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski w artykule dla WP.PL.

16 listopada 1943 roku akowski oddział partyzancki pod dowództwem cichociemnego kpt. Władysława Kochańskiego "Bomby", przy wsparciu oddziału partyzantki sowieckiej, rozbił liczące ponad tysiąc ludzi zgrupowanie oddziałów UPA koło miejscowości Huta Stara na Wołyniu. Miesiąc później "Bomba" został pojmany przez Sowietów, wywieziony do Moskwy i skazany na dwadzieścia pięć lat ciężkich robót - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla Wirtualnej Polski.

W roku obecnym obchodzimy 70. rocznicę ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich z UPA i SS Galizien. Zbrodnia ta, po wcześniejszym wymordowaniu Wołynia, objęła także Małopolskę Wschodnią, czyli dawną Galicję Wschodnią, oraz Lubelszczyznę. Jedną z pierwszych wiosek wymordowanych w 1944 r. był Korościatyn - pisze ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski w artykule dla Wirtualnej Polski.

71 lat temu ukraińscy nacjonaliści dokonali mordów na polskiej ludności. Działania te zostały zaplanowane i przeprowadzone przez Ukraińską Powstańczą Armię - UPA. Kulminacja zbrodni nastąpiła 11 lipca 1943 roku, kiedy oddziały UPA jednocześnie zaatakowały około 100 polskich miejscowości w trzech powiatach: kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Dzień zapisał się w historii jako "krwawa niedziela". Wielu mordów dokonano w czasie mszy św., gdy Polacy gromadzili się w kościołach - ułatwiało to zabicie jednocześnie większej liczby ludzi.