historia(strona 48/100)

Rocznica rewolucji w Libii. Pułkownik Muammar Kadafi przeprowadził zamach stanu, obalając rządy króla Idrisa I. Władzę w kraju objęła Rada Dowódcza Rewolucji, która wkrótce proklamowała utworzenie Libijskiej Republiki Arabskiej. Kadafi sprawował władzę w sposób autorytarny do 2011 roku.

SS i Abwehra przygotowały pod kryptonimem "Himmler" "prowokację gliwicką". Grupa przebrana w mundury polskie opanowała wieczorem radiostację w Gliwicach, a następnie nadała przemówienie w języku polskim nawołujące do wojny z Niemcami.

W Stoczni Gdańskiej, dawniej im. Lenina, po przeszło dwutygodniowych strajkach, podpisano porozumienie między przedstawicielami międzyzakładowego komitetu strajkowego pod przewodnictwem Lecha Wałęsy i komisją rządową z Mieczysławem Jagielskim na czele. Władze zgodziły się na realizację 21 postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych. Utworzono NSZZ Solidarność, który został zarejestrowany 24 października.

Pod Komarowem koło Zamościa 1. dywizja jazdy polskiej pod dowództwem pułkownika Juliusza Rómmla stoczyła bitwę z 1. Armią Konną Siemiona Budionnego. Zakończyła się porażką i odwrotem Rosjan na wschód. Była to największa bitwa konnicy po 1813 roku i ostatnia z wielkich bitew jazdy. Wzięło w niej udział 6 pułków polskich i 20 radzieckich. Siły polskie liczyły około 2 tys. żołnierzy, a siły sowieckie około 17 tys. żołnierzy.

Podczas wojny z Moskwą o Inflanty, wojska polskie zdobyły Połock. Stefan Batory odzyskał twierdzę, zajętą wcześniej przez Rosjan.

W Szczecinie komisja rządowa z Kazimierzem Barcikowskim na czele i przedstawiciele międzyzakładowych komitetów strajkowych podpisali porozumienia, na mocy których władze PRL zobowiązały się do realizacji 21 postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych.

29 sierpnia 1949 roku na poligonie w Semipałatyńsku Związek Radziecki przeprowadził pierwszą próbę atomową, nazwaną przez wywiad Stanów Zjednoczonych Joe-1. Test ten stanowił końcowy etap sowieckiego programu budowy broni nuklearnej. Ładunek wybuchowy RDS-1 był bombą plutonową, stanowiącą w rzeczywistości wierną kopię amerykańskiej bomby "Fat Man".

29 sierpnia 1949 roku na poligonie w Semipałatyńsku Związek Radziecki przeprowadził pierwszą próbę atomową, nazwaną przez wywiad Stanów Zjednoczonych Joe-1. Test ten stanowił końcowy etap sowieckiego programu budowy broni nuklearnej. Ładunek wybuchowy RDS-1 był bombą plutonową, stanowiącą w rzeczywistości wierną kopię amerykańskiej bomby "Fat Man".

Łódzkie getto zostało założone w lutym 1940 roku, jako pierwsze na okupowanych ziemiach polskich. Niemcy zlikwidowali je jako ostatnie. Było drugim, po getcie warszawskim, najliczniejszym skupiskiem ludności żydowskiej w Polsce, a największym na ziemiach wcielonych do Trzeciej Rzeszy. Łącznie przez getto łódzkie przeszło blisko dwieście tysięcy Żydów.

Na trzy dni przed wybuchem II wojny światowej w Polsce ogłoszono powszechną mobilizację.

29 sierpnia rządy Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych przyznają żołnierzom AK prawa kombatanckie, uznając Armię Krajową za integralną część Polskich Sił Zbrojnych.

30 sierpnia dowództwo AK na Starym Mieście, w porozumieniu z Komendantem Okręgu Warszawskiego AK, płk. Antonim Chruścielem "Monterem", decyduje się ostatecznie na ewakuację załogi Starówki do Śródmieścia. Kanałami do Śródmieścia i na Żoliborz przechodzą lekko ranni.

1 września Niemcy przystępują do generalnego szturmu na Stare Miasto. Oddziały lądowe wspiera lotnictwo. O świcie rozpoczyna się atak z ul. Bielańskiej na Długą. Powstańcy powstrzymują natarcie. W południe Niemcy atakują od strony Placu Zamkowego i równocześnie od północy, w kierunku Placu Krasińskich i Nowego Miasta. Powstańcy wycofują się częściowo z ul. Freta i Bonifraterskiej, Ogrodu Krasińskich i zajmowanego odcinka ul. Długiej.

24 sierpnia Stare Miasto jest nadal celem nieustannych, zmasowanych ataków nieprzyjacielskich. Niemcy opanowują część zrujnowanych zabudowań szpitala Św. Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej, szkołę przy ul. Rybaki i budynek mieszkalny na terenie PWPW. Po ciężkich walkach Powstańcom udaje się utrzymać ruiny Pasażu Simonsa przy Długiej. W ruinach posesji Długa 27/29 powstają stanowiska obronne, nazwane "Redutą Matki Boskiej".

25 sierpnia na Starym Mieście nieprzyjaciel kontynuuje natarcie na kompleks budynków Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki. Gmachu bronią Powstańcy ze Zgrupowania "Leśnik". Ponoszą dotkliwe straty. Z zabudowań pozostających w ich rękach Powstańcy ewakuują ludność cywilną. Nadal trwają ciężkie walki o szpital Św. Jana Bożego przy Bonifraterskiej, zakłady "Fiata" przy Sapieżyńskiej i klasztor Kanoniczek przy Placu Teatralnym. Nocą z 25 na 26 sierpnia ze Starego Miasta ewakuuje się kanałami Komenda Główna AK.

26 sierpnia trwają naloty i ostrzał artyleryjski Starego Miasta. Powstańcy, pomimo ciągłych ataków nieprzyjacielskich, utrzymują pozycje w Banku Polskim przy ul. Bielańskiej, w zrujnowanym Pasażu Simonsa przy ul. Długiej, w ruinach Ratusza oraz w Pałacu Blanka. Odpierają również ataki wroga na barykady Miodowej, Podwala, Piwnej, Świętojańskiej i Kanonii. Trwa silny napór niemiecki od strony Wisły na Brzozową, Boleść i Rybaki. Oddziały powstańcze zostają zmuszone do wycofania się z ruin garbarni "Quebracho" przy ul. Boleść oraz ze szpitala Św. Jana Bożego.

Rosjanie byli najliczniejszą po Polakach i Żydach narodowością walczącą w powstaniu warszawskim. Walczyli nie tylko przeciw Niemcom, ale często również przeciw własnym rodakom. W wojskach Hitlera tłumiących powstanie Rosjanie stanowili jedną czwartą wszystkich żołnierzy. - Ofiary Rosjan na Ochocie szacuje się na 10 tys. zamordowanych warszawiaków. Majątek pomordowanych został zrabowany przez ich oprawców. Najbardziej obłowił się dowódca Kamiński, który miał kilka waliz wypełnionych złotem i kamieniami szlachetnymi - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.PL

W Stanach Zjednoczonych odbył się protestacyjny Marsz na Waszyngton. Przeciwko dyskryminacji rasowej protestowało ponad dwieście tysięcy osób, prowadzonych przez czarnego pastora Martina Luthera Kinga. W trakcie marszu King wygłosił słynne przemówienie "I Have a Dream". Marsz uważany jest za jedno z przełomowych wydarzeń w walce z segregacją rasową w Stanach Zjednoczonych.

Urodził się Johann Wolfgang von Goethe, wybitny niemiecki poeta okresu romantyzmu i jeden z najbardziej znaczących w skali światowej, dramaturg, prozaik, uczony, polityk, wolnomularz. Autor powieści "Cierpienia młodego Wertera", dramatów - "Ifigenia w Taurydzie", "Egmont", eposu satyrycznego "Lis przechera", poematu filozoficznego "Faust", liryków "Elegie rzymskie".

Zwycięstwo Napoleona nad Austriakami, w dwudniowej bitwie pod Dreznem.