historia(strona 49/100)

27 sierpnia w Śródmieściu w godzinach popołudniowych nieprzyjaciel przeprowadza atak wzdłuż ulic Waliców i Żelaznej, spychając Powstańców z linii ul. Grzybowskiej. Niemcy zajmują Koszary Policji przy ul. Ciepłej, umacniają pozycje w rejonie Placu Żelaznej Bramy.

Zaledwie sześć dni po narodzinach została królową Szkocji, a w wieku sześciu lat była już zaręczona. Piękna i błyskotliwa Maria Stuart łatwo zjednywała sobie stronników, którzy brali dla niej udział w kolejnych spiskach. Po tym jak doprowadziła do zamordowania własnego męża, została żoną jednego z morderców. Nigdy nie zrezygnowała z walki o szkocki i angielski tron, przez co skazała się na życie pełne cierpienia. - Sama śmierć nie była romantyczna i nie było tu miejsca na postawę pełną godności - pisze Alicja Kubiak w artykule dla WP.PL.

Gigantyczny 124-tonowy moździerz kalibru 600 mm ostrzeliwał Warszawę pociskami ważącymi 2,2 tony. Krater po wybuchu takiego ładunku miał 5 metrów głębokości i 15 metrów średnicy. W czasie powstania warszawskiego pocisk wystrzelony z tego działa trafił w najwyższy budynek przedwojennej Warszawy. - Wieżowiec Prudentialu nie przetrwał jednak tego uderzenia - choć nie zawalił się, to cios był tak potężny, że konstrukcja została naruszona, a sam budynek odchylił się kilka stopni od pionu - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.PL.

Konfidenci gestapo, szmalcownicy, donosiciele i oprawcy w czasie niemieckiej okupacji nie mogli spać spokojnie. Polowali na nich egzekutorzy z Armii Krajowej. Wykonali ponad 3,5 tys. wyroków śmierci.

W bitwie pod Suchymi Krutami król Niemiec Rudolf Habsburg zwyciężył czeskiego króla Przemysła Ottokara II, który zginął na polu walki. Był to początek przyszłej potęgi Habsburgów.

Konstytuanta Republiki Francuskiej uchwaliła Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Był to programowy dokument Wielkiej Rewolucji Francuskiej, głoszący zasady równości wobec prawa, suwerenności narodów, podziału władz, niedopuszczalności oskarżenia i aresztowania poza wypadkami określonymi ustawą, a także wolności wyznania i wolności słowa. Deklaracja wywarła ogromny wpływ na dalsze kształtowanie się politycznych i społecznych stosunków w Europie.

Do portu w Gdańsku zawinął pancernik Schleswig-Holstein, który potajemnie wwiózł pod pokładem Kompanię Szturmową Marynarki - Marinesturmkompanie, mającą wzmocnić niemieckie uderzenie, zaplanowane pierwotnie na 26 sierpnia.

W Londynie podpisano układ o wzajemnej pomocy między Polską i Wielką Brytanią, który zakładał, że w wypadku agresji ze strony Niemiec na jednego z sygnatariuszy układu, druga strona powinna udzielić bezzwłocznie "wszelkiej pomocy i poparcia, będących w jej mocy".

Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na premiera. Był on pierwszym niekomunistycznym szefem rządu w powojennej Polsce. Jego gabinet przeprowadził gruntowne zmiany ustrojowe. Wprowadził swobody obywatelskie, zmienił godło i nazwę państwa, a także dokonał zmian w konstytucji. Realizował też "plan Balcerowicza", który uruchomił reformy gospodarcze, w tym urynkowienie gospodarki i procesy prywatyzacyjne. Przywrócił także samorządność w Polsce i znaczenie społeczności lokalnej. Odegrał przełomową rolę w ewolucyjnym procesie przenoszenia władzy z dawnego obozu PZPR do Solidarności.

Początek bitwy o Stalingrad (obecnie Wołgograd), jednej z największych bitew II wojny światowej. Walczono na obszarze wielkiego łuku Donu oraz między Wołgą i Donem. Wojska radzieckie odniosły zwycięstwo nad armią niemiecką, dowodzoną przez feldmarszałka Friedricha Paulusa. Bitwa stała się przełomem w działaniach na froncie wschodnim, dzięki któremu Armia Czerwona przejęła inicjatywę. Zakończyła się 2 lutego 1943 roku.

Podpisanie w Moskwie przez przedstawicieli dwóch totalitarnych mocarstw - Niemiec i Związku Radzieckiego paktu Ribbentrop - Mołotow. Swoje podpisy złożyli pod nim minister spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop oraz przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR Wiaczesław Mołotow. Uczynili to w imieniu swoich zwierzchników, Hitlera i Stalina.

23 sierpnia kolejny dzień trwają ciężkie walki o Stare Miasto. Z ruin Ratusza obsługa cekaemu zestrzeliwuje niemiecki bombowiec. Po południu Niemcy ruszają do natarcia na wszystkich odcinkach. Atakują szpital Św. Jana Bożego przy Bonifraterskiej, zakłady „Fiata” przy Sapieżyńskiej, kompleks budynków Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki. Pasaż Simonsa przy ul. Długiej płonie pod ostrzałem. Po kilkudziesięciu godzinach walk Powstańcy nad ranem zdobywają budynek tzw. małej PAST-y przy ul. Piusa XI.

22 sierpnia na Starym Mieście Powstańcy odpierają atak czołgów i piechoty niemieckiej na barykady na Nalewkach i Długiej, broniące dostępu do Placu Krasińskich. Wieczorem, po ciężkich walkach, Niemcy obsadzają zrujnowany Arsenał. Reszta załogi powstańczej opuszcza budynek i przechodzi do pobliskiego Pasażu Simonsa na rogu Długiej i Nalewek.

Bitwa pod Bosworth Field zakończyła walkę o tron Anglii, która do historii przeszła jako Wojna Dwóch Róż. Po śmierci w walce króla Ryszarda III, władzę objął hrabia Richmond jako Henryk VII, dając początek dynastii Tudorów.

Zmarł Jan Kochanowski, poeta epoki renesansu, sekretarz królewski na dworze Zygmunta Augusta, przedstawiciel filozofii eklektycznej - stoicyzmu, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu, autor "Pieśni", "Fraszek", pierwszego w Polsce dramatu "Odprawa posłów greckich". Do najbardziej znanych utworów Kochanowskiego należą "Treny", napisane po śmierci ukochanej córki Urszulki w 1579 roku. Badacze języka podkreślają, że język i styl Kochanowskiego wywarły duży wpływ na rozwój polskiego języka literackiego. Urodził się w 1530 roku w Sycynie.

Nurkowie marynarek wojennych USA i Indonezji odnaleźli oraz zidentyfikowali wrak USS Houston, amerykańskiego ciężkiego krążownika zatopionego przez Japończyków w czasie II wojny światowej. Przez lata miejsce zatonięcia okrętu owiane było mgłą tajemnicy.

Agenci Stalina zamordowali przebywającego w Meksyku Lwa Trockiego, teoretyka socjalizmu i działacza politycznego. Urodził się 7 listopada 1879 roku.

21 sierpnia Niemcy kontynuują bombardowania lotnicze i ostrzaƒł artyleryjski Starego Miasta. W dzielnicy wybuchają nowe pożary. Pƒłonie m.in. budynek Arsenaƒłu na rogu Nalewek i Dƒługiej. Po jego ewakuacji w budynku pozostaje tylko jedna kompania z Batalionu "Chrobry I". Powstańcom udaje siL wyprzeć wroga z prawego skrzydƒła gmachu Banku Polskiego przy Bielańskiej i z klasztoru Kanoniczek oraz odeprzeć ataki na Ratusz i Paƒłac Blanka. Nieprzyjaciel koncentruje się na natarciu w kierunku Placu Krasińskich.

O godzinie 23.00 wojska pięciu krajów Układu Warszawskiego wkroczyły do Czechosłowacji, internowano Aleksandra Dubczeka i innych przywódców "praskiej wiosny". Była to największa operacja wojskowa w historii Europy po II wojnie światowej, nosząca kryptonim "Operacja Dunaj". Siły zbrojne państw UW dokonały inwazji w celu zatrzymania politycznych reform "Praskiej wiosny" kierowanej przez Alexandra Dubczeka. W operacji wzięło udział od 175 do 500 tysięcy żołnierzy Związku Radzieckiego, Bułgarii, NRD, Węgier i Polski. Operacja skutecznie zatrzymała liberalizację i wzmocniła władzę Komunistycznej Partii Czechosłowacji.

Rozpoczęła się likwidacja getta żydowskiego w Kielcach. Podczas trwającej cztery dni akcji Niemcy wywieźli około 21 tysięcy Żydów do obozu w Treblince.