historia(strona 39/100)

W fabryce w Menlo Park w stanie New Jersey amerykański wynalazca Thomas Edison zaprezentował pierwszą działającą żarówkę elektryczną.

Urodził się Alfred Nobel, szwedzki chemik, przemysłowiec, wynalazca dynamitu. W testamencie ufundował nagrodę swojego imienia, w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju. W 1900 roku zarejestrowano Fundację Nobla, do której przekazano wszystkie aktywa należące do Alfreda Nobla. Fundacja ta zarządza jego majątkiem i przeznacza procenty od niego na wypłacanie nagród Nobla. Zmarł 10 grudnia 1896 roku.

Flota brytyjska, pod dowództwem admirała Horatio Nelsona, który zginął w końcowej fazie bitwy, odniosła zwycięstwo u przylądka Trafalgar, nad połączonymi flotami francuską i hiszpańską. Umocniła brytyjską przewagę na morzu i uniemożliwiła Napoleonowi inwazję na wyspy brytyjskie.

W bitwie pod Navarino, flota egipsko-turecka, dowodzona przez Ibrahima Paszę, została rozgromiona przez flotę angielsko-francusko-rosyjską, pod dowództwem admirała Sir Edwarda Codringtona.

Armia krzyżowców dotarła pod mury Antiochii. Rok później obrońcy chrześcijaństwa zdobyli miasto.

Brytyjskie oddziały poddały się pod Yorktown armii amerykańskiej generała Jerzego Waszyngtona. Wielka Brytania uznała Stany Zjednoczone w oficjalnym traktacie pokojowym, podpisanym w Paryżu w 1783 roku.

W Toruniu podpisano pokój z Zakonem Krzyżackim. Umowa zakończyła wojnę trzynastoletnią. Na mocy pokoju Polska odzyskała Pomorze, Ziemię Michałowską i Chełmińską, a także anektowała Malbork, Elbląg, Sztum i Warmię. Pozostałą część Prus zachował Zakon Krzyżacki, w charakterze lenna.

W nurtach Elstery, osłaniając odwrót armii napoleońskiej spod Lipska, zginął książę Józef Poniatowski. Pełnił funkcję ministra wojny, naczelnego wodza Księstwa Warszawskiego oraz marszałka napoleońskiego. Był uczestnikiem wojny 1792 roku, powstania 1794 roku oraz kampanii napoleońskich 1809 i 1812 roku. Urodził się 7 maja 1763 roku.

Zniesiono Węgierską Republikę Ludową i proklamowano Republiką Węgierską, a następnego dnia ogłoszono wprowadzenie w tym kraju systemu wielopartyjnego. Członkowie Zgromadzenia Narodowego Węgier usunęli z konstytucji zapis o dyktaturze proletariatu i przewodniej roli partii, ustanowili funkcję prezydenta państwa.

Król Zygmunt August aktem podpisanym w Warszawie ustanowił pierwsze w Polsce, międzynarodowe połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją. Przełożonym poczty król mianował swego dworzanina Prospera Prowanę. Dzień ten uważa się za datę powstania poczty w Polsce.

W Brześciu Litewskim podpisano unię między Kościołem katolickim i prawosławnym. Na mocy unii powstał prawosławny Kościół unicki, uznający zwierzchność papieża.

- Dokumenty pokazują, jak w ekstremalnie ciężkich warunkach żyli Polacy wywiezieni na Wschód i jakim okrutnym represjom byli poddawani - mówi prokurator Dariusz Olszewski. Kazachstan przekazał IPN dokumenty dotyczących Polaków siłą wywożonych na Wschód przez Sowietów.

W slangu sowieckich służb specjalnych diezą nazywano dezinformację, połączoną często z kompromitacją. Szeroko rozumiana dezinformacja była niezbędnym elementem tzw. aktywnych przedsięwzięć zagranicznych, czyli gier operacyjnych mających na celu wywarcie pożądanego wpływu psychologicznego oraz propagandowego na wrogą opinię publiczną, ośrodki opiniotwórcze i media, a tym samym władze polityczne. W okresie zimnej wojny ZSRR osiągnął w tej dziedzinie prawdziwe mistrzostwo - pisze Robert Cheda w artykule dla WP.PL.

Romuald Traugutt, dowódca jednego z oddziałów powstańczych, został dyktatorem powstania styczniowego.

Zmarł Fryderyk Chopin, kompozytor i pianista, o indywidualnym stylu, łączącym narodowe i ludowe tradycje muzyki polskiej ze zdobyczami muzyki romantyzmu, autor dwóch koncertów fortepianowych, 58 mazurków, 17 polonezów, 21 nokturnów, preludiów, ballad, sonat i pieśni. Po śmierci jego serce wmurowano w warszawskim kościele Świętego Krzyża. Od 1927 roku w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina, najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny. Odbywają się także festiwale muzyki Chopina, między innymi w Valldemossie, Genewie, Dusznikach, Paryżu i Gandawie. Uważany za największego polskiego kompozytora. Urodził się 22 lutego lub 1 marca 1810 roku.

Brytyjczycy ponieśli klęskę w bitwie pod Saratogą, która stała się punktem zwrotnym w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych.

Najwłaściwszym sposobem upamiętnienia pochowanych na Cmentarzu Rakowickim żołnierzy Armii Czerwonej, zmarłych w obozie w Dąbiu, byłoby wzniesienie krzyża prawosławnego - uważa Polskie Towarzystwo Historyczne.

Pod Lipskiem rozpoczęła się "bitwa narodów", w której Armia Napoleońska, wspierana przez polski korpus, pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego, poniosła klęskę w walce z wojskami koalicyjnymi Austrii, Prus, Rosji i Szwecji. Zakończyła się 19 października.

W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja na królową Polski królewny węgierskiej Jadwigi, córki Ludwika, króla Polski i Węgier. Wyszła za mąż za Jagiełłę, księcia litewskiego, koronowanego na króla Polski. Królowa wspomagała chorych i biednych, otaczała opieką kościoły, wyposażyła klasztor jasnogórski, zadbała o odnowienie Uniwersytetu Krakowskiego. W 1997 roku papież Jan Paweł II ogłosił błogosławioną Jadwigę świętą.

36 lat temu, 16 października 1978 roku, o godzinie 18.18 znad Kaplicy Sykstyńskiej na placu św. Piotra w Rzymie uniósł się biały dym. Był to znak, że kardynałowie zgromadzeni na konklawe wybrali następcę św. Piotra. Okazał się nim kardynał Karol Wojtyła z Polski. Nowy papież, 264. w historii Kościoła, przyjął imię Jan Paweł II.