rocznica śmierci(strona 4/6)

W katastrofie lotniczej zginęli lotnik Franciszek Żwirko oraz inżynier Stanisław Wigura, wsławieni wspólnym lotem dookoła Europy.

Zmarł Ludwik I Wielki, w Polsce zwany Węgierskim, król Węgier w latach 1342 -1382 oraz Polski w latach 1370 -1382, uważany za jednego z najwybitniejszych władców Węgier: zhołdował Serbię i część Bułgarii, doprowadził do zrównania w prawach magnatów i szlachty węgierskiej, założył uniwersytet w Peczu.

Zmarł Mao Zedong, chiński działacz komunistyczny, od 1943 roku szef Biura Politycznego Chińskiej Partii Komunistycznej oraz przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin aż do swojej śmierci. Urodził się 26 grudnia 1893 r.

Zmarł Jan Kochanowski, poeta epoki renesansu, sekretarz królewski na dworze Zygmunta Augusta, przedstawiciel filozofii eklektycznej - stoicyzmu, epikureizmu, renesansowego neoplatonizmu, autor "Pieśni", "Fraszek", pierwszego w Polsce dramatu "Odprawa posłów greckich". Do najbardziej znanych utworów Kochanowskiego należą "Treny", napisane po śmierci ukochanej córki Urszulki w 1579 roku. Badacze języka podkreślają, że język i styl Kochanowskiego wywarły duży wpływ na rozwój polskiego języka literackiego. Urodził się w 1530 roku w Sycynie.

Zmarł Czyngis Chan, twórca i władca imperium mongolskiego, zjednoczył koczownicze ludy Azji Środkowej, podbił północne Chiny, uzależnił Syberię i spustoszył wschodnią Europę, jeden z największych zdobywców w dziejach świata. Urodził się w 1155 r. (według źródeł muzułmańskich) lub w 1162 (według źródeł chińskich i mongolskich).

Zmarł Feliks Dzierżyński, działacz polskiego i rosyjskiego ruchu rewolucyjnego, w państwie radzieckim twórca i szef bolszewickiego aparatu przemocy Wszechrosyjskiej Komisji Nadzwyczajnej do Walki z Kontrrewolucją, Spekulacją i Nadużyciami Władzy , potocznie zwanej Czeka - wprowadził na szeroką skalę system zatrzymywania zakładników, izolowania w łagrach "niepewnych elementów", przez co zyskał miana "Żelazny Feliks" i "Czerwony Kat". Od 1924 roku pełnił funkcję przewodniczącego Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej. Uważany za jednego z twórców państwa radzieckiego. Urodził się 11 września 1877 r.

Zmarła Maria Skłodowska-Curie, światowej sławy chemik i fizyk, profesor Sorbony, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości. Wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa pierwiastki: polon i rad. Jako pierwsza kobieta w historii otrzymała stopień doktora fizyki. Dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, w 1903 i 1911 roku. W 1932 roku z pomocą prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego założyła w Warszawie jeden z pierwszych instytutów leczenia chorób nowotworowych. W 1995 roku jej prochy - jako pierwszej kobiety - umieszczono w paryskim Panteonie. Urodziła się 7 listopada 1867 roku.

W Nowym Jorku zmarł Ignacy Paderewski, uważany za jednego z największych pianistów świata, także kompozytor, polityk, premier i minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w 1919 roku, sygnatariusz traktatu wersalskiego. Był przewodniczącym Rady Narodowej, działającej przy rządzie na emigracji.

Zmarł król Jan III Sobieski, zwycięzca armii tureckiej w bitwach pod Wiedniem i Chocimiem. Król Polski od 1674 roku, hetman wielki koronny od 1668 roku, mecenas kultury, fundator kościołów. Jego śmierć zakończyła okres potęgi politycznej państwa polskiego. Przez Turków zwany "Lwem Lechistanu", a przez chrześcijan - "Obrońcą Wiary". Urodził się 17 sierpnia 1629 roku.

70 lat temu, 16 czerwca 1944 roku, w Bohdanach na Nowogródczyźnie swą ostatnią walkę stoczył jeden z najsłynniejszych dowódców partyzanckich - cichociemny por. Jan Piwnik "Ponury". Idąc na czele batalionu atakującego umocnioną niemiecką strażnicę graniczną, otrzymał śmiertelny postrzał w brzuch. Konając na rękach podkomendnego, w ostatnich słowach podkreślił, że umiera jak Polak. Także całe jego życie było przykładem, co oznacza bycie Polakiem - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.PL.

W walce z Niemcami pod wsią Jewłasze na Nowogródczyźnie, zginął major Jan Piwnik "Ponury", cichociemny, legendarny dowódca zgrupowania partyzanckiego Armii Krajowej na Wileńszczyźnie. Urodził się 31 sierpnia 1912 roku.

Zmarł Mahomet, właściwe nazwisko Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib, prorok i twórca islamu, organizator teokratycznego państwa arabskiego. Muzułmanie wierzą, że jest największym i ostatnim prorokiem jedynego Boga Allaha. Na podstawie objawień, jakie Mahomet miał przez całe życie, powstała święta księga islamu "Koran". Urodził się 20 kwietnia 571 roku.

Zmarł Kazimierz Leski, słynny oficer wywiadu i kontrwywiadu KG Armii Krajowej. Od 1942 roku był organizatorem przerzutu kurierów z okupowanej Polski na Zachód. Kilkanaście razy w mundurze niemieckiego generała udawał się z okupowanej Polski do Francji. Po wojnie spędził 10 lat w stalinowskich więzieniach. Urodził się w 1912 r.

Zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1949-1981, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Był represjonowany w okresie stalinowskim w latach 1953 - 1956. Pod jego kierunkiem Episkopat Polski wystosował w 1965 roku słynne orędzie do biskupów niemieckich, wzywające do pojednania. Po jego śmierci, w związku z zasługami dla Kościoła i Ojczyzny zaczęto go określać Prymasem Tysiąclecia. Urodził się w 1901 r.

Zmarł Cyprian Kamil Norwid, poeta, pisarz, artysta plastyk, uważany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Autor poematów, nowel, dramatów: "Wanda", "Słodycz", "Za kulisami", "Pierścień wielkiej damy", "Kleopatra i Cezar", prozy: "Czarne kwiaty", "Białe kwiaty", "Milczenie". Do najważniejszych utworów poety należą wiersze "Bema pamięci żałobny rapsod", "Fortepian Chopina", "Vade-mecum". Za życia niedoceniany, odkryty w okresie Młodej Polski. Jego "Dzieła zebrane", wydane przez Juliusza Gomulickiego, ukazały się dopiero w 1968 roku. Urodził się 24 września 1821 roku.

Zmarł książę Mieszko I, książę Polan z dynastii Piastów, sprawujący władzę od około 960 roku, uważany za twórcę państwowości polskiej. Poprzez przyjęcie chrztu w 966 roku oraz ślub z księżniczką czeską Dobrawą włączył państwo w zachodni krąg kultury chrześcijańskiej.

Zmarł Mikołaj Kopernik, kanonik kapituły warmińskiej, astronom, matematyk, lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii budowy świata, która uważana jest za najważniejszą rewolucję naukową w dziejach ludzkości od czasów starożytnych. Jest często nazywana "przewrotem kopernikańskim". Autor pracy "O obrotach sfer niebieskich" wydanej w 1543 roku w Norymberdze. Urodził się 19 lutego 1473 r.

Zmarł Bolesław Prus, właściwe nazwisko Aleksander Głowacki, herbu Prus, pisarz i publicysta, okresu pozytywizmu, popularyzator wiedzy, działacz społeczny, propagator turystyki pieszej i rowerowej, współpracował z pismami satyrycznymi "Mucha" i "Kolce", z "Kurierem Warszawskim" i "Tygodnikiem Ilustrowanym". Autor powieści: "Placówka", "Lalka", "Faraon", "Anielka", "Emancypantki", a także opowiadań: "Przygoda Stasia", "Antek", "Kamizelka". Urodził się 20 sierpnia 1847 r.

Zmarł Jan Długosz, historyk, kanonik krakowski, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka, autor dzieła "Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego" - pierwszej syntezy w historiografii polskiej. Urodził się w 1415 r.

Zmarł Bronisław Piłsudski, brat Józefa Piłsudskiego, etnograf, lingwista, muzeolog. Za udział w przygotowywaniu zamachu na cara Aleksandra III, został zesłany na Syberię, gdzie prowadził badania nad językiem i kulturą tamtejszych plemion, między innymi Ajnów na Sachalinie. Utrwalił fonograficznie pieśni i mowę Ajnów. Urodził się 2 listopada 1866 roku.