powstanie warszawskie(strona 9/9)

31 lipca do stolicy przybywa gen. por. lotn. Reiner Stahel, mianowany przez Hitlera dowódcą wojskowym garnizonu Warszawy. Ma rozkaz obrony węzła warszawskiego przed ewentualnym powstaniem wszystkimi dostępnymi siłami i środkami walki.

27 lipca Niemcy opanowują panikę. Do miasta wracają ewakuowane uprzednio oddziały niemieckiej policji i SS. Zaczynają działać urzędy. Armia Czerwona opanowuje Garwolin i rozpoczyna przygotowania do przeprawy na zachodni brzeg Wisły pod Magnuszewem. Niemieckie jednostki zmotoryzowane napływają w rejon Modlina i Młocin. Posiłki pancerne grupowane są w Skierniewicach i Żyrardowie.

28 lipca wczesnym rankiem rozkaz płk. Antoniego Chruściela "Montera" dociera do oddziałów. Akcja mobilizacyjna przebiega szybko i sprawnie. Po kilkunastu godzinach tysiące ludzi czekają we wszystkich częściach miasta na ustalenie Godziny "W" i rozkaz uderzenia.

Rozprężenie w niemieckim aparacie cywilnym i wojskowym zostaje całkowicie opanowane. Wojsko niemieckie minuje mosty: Poniatowskiego i Kierbedzia oraz umacnia mostowe przyczółki.

- Kiedy przyszedł moment ataku, mamy opaski, po jednym lub dwa granaty, a co piąty ma karabin. Nie ma, ani ciężkiej broni maszynowej, ani saperów, ani broni stromotorowej. To był pierwszy głęboki zawód, że coś jest nie tak, jak oczekiwaliśmy - mówi w rozmowie z WP.PL podpułkownik Edmund Baranowski, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich, uczestnik powstania. Twierdzi również, że decyzja o wybuchu powstania została oparta na fałszywych przesłankach. - I tu jest najciekawsza historia, która do dzisiaj nie jest i nigdy nie będzie rozstrzygnięta: z kim na przedpolach Pragi rozmawiał "Monter" i kto mu przekazał tak sugestywnie wypowiedź, że na obrzeżach Pragi już są rosyjskie czołgi - wyjaśnia.

Pamiętam rzeczy straszne, potworne, patrzę na nie w pamięci i boli mnie wszystko: oczy, dłonie, serce - wspomina Stanisław Likiernik, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego w wywiadzie-rzece "Made in Poland". - To było zbyt kosztowne jeśli chodzi o ludzi, miasto, zabytki - mówi o powstaniu. Bohater walk w Warszawie krytycznie ocenia decyzję o rozpoczęciu powstania w stolicy 1 sierpnia 1944 r. - Jakie wartości wychowawcze ma totalna klęska? Jakie ma pozytywne działanie przez wiele wieków? Chyba to, że już nigdy kretyni nie będą wiedli dzieciaków na barykady! - twierdzi Stanisław Likiernik.

Urodził się Antoni Chruściel "Monter", generał brygady Wojska Polskiego, komendant Okręgu Warszawa ZWZ. Brał udział w wojnie obronnej Polski 1939 roku. W powstaniu warszawskim faktyczny dowódca całości sił powstańczych. Od 20 września 1944 dowodził Warszawskim Korpusem AK. Za udział w powstaniu awansowany rozkazem generała Kazimierza Sosnkowskiego do stopnia generała brygady. Po kapitulacji powstania w niemieckiej niewoli, gdzie doczekał końca wojny. Pozostał na emigracji w Londynie. Władze PRL pozbawiły go polskiego obywatelstwa, co uniemożliwiło mu powrót do kraju. Decyzję tę uchylono 11 lat po jego śmierci, w 1971 roku. Ostatnie lata życia spędził w Stanach Zjednoczonych. Zmarł w Waszyngtonie, 30 listopada 1960 roku. W 2004 roku jego prochy spoczęły na warszawskich Powązkach w kwaterze żołnierzy Polski Walczącej.

Latem 1942 roku na jednej z warszawskich ulic zastrzelono dowódcę "Nadwywiadu Rządu Londyńskiego" płk. "Wujka" - Józefa Hammera-Baczewskiego vel Henryk Szweycer. Nadwywiad, który funkcjonował jako sieć wywiadowcza utworzona na polecenie premiera Władysława Sikorskiego w celu kontrolowania poczynań konspiracji w kraju, tak naprawdę był jedną wielką niemiecką mistyfikacją, a sam Hammer agentem Gestapo i Abwehry. Jego likwidację przeprowadził oddział bojowy kontrwywiadu Armii Krajowej o kryptonimie "Wapiennik".

6 godzin oryginalnych kronik z Powstania Warszawskiego, 1440 godzin koloryzacji, 112.000 wybranych klatek, 648.000 minut rekonstrukcji, 22.971.520 megabajtów danych - to tylko niektóre liczby pozwalające uświadomić sobie, choćby częściowo, ogromny nakład pracy i środków włożonych w realizację projektu „Powstanie Warszawskie”. Pierwszy na świecie dramat wojenny non-fiction wejdzie na ekrany kin 9 maja 2014 roku. Zobacz oficjalny zwiastun tego niezwykłego filmu.

W 1944 r. 52-letni generał Ludomił Rayski osobiście latał jako drugi pilot ze zrzutami dla Powstania Warszawskiego. We Włoszech na ochotnika wykonywał również loty za liniami wroga. 24 lata wcześniej zorganizowaniem eskadrę lotniczą walczącą z bolszewikami. Zasłynął zniszczeniem pociągu pancernego, za swoje dokonania otrzymał order Virtuti Militari. Mimo zasług, jest postacią budzącą kontrowersje. Do dziś jest oskarżany o złe przygotowanie polskiego lotnictwa w wojnie obronnej 1939 r. - Pełne oczyszczenie z zarzutów nastąpiło dopiero 2 kwietnia 1977 r., 9 dni przed śmiercią generała - pisze w artykule dla Wirtualnej Polski dr Tymoteusz Pawłowski.

We wspomnieniach z czasów Powstania Warszawskiego zachowały się relacje o czarnoskórym powstańcu z biało-czerwoną opaską na ramieniu, walczącym w rejonie ulic Wspólnej, Marszałkowskiej i Hożej. Był nim czarnoskóry perkusista pochodzący z terenu dzisiejszej Nigerii August Agbala Browne ps. "Ali", który wybrał Polskę na drugą ojczyznę. Do walki zgłosił się na ochotnika po raz drugi. - We wrześniu 1939 r. Agboola brał czynny udział w obronie Warszawy. Prawdopodobnie zgłosił się na ochotnika do grupy broniącej Ochoty - pisze w artykule dla WP.PL dr Zbigniew Osiński z Muzeum Powstania Warszawskiego.

Żołnierze 1 polskiej Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka wyzwolili obóz kobiecy w Oberlangen w Niemczech, gdzie więziono uczestniczki Powstania Warszawskiego.

"Powstanie Warszawskie" to pierwszy na świecie dramat wojenny non-fiction. Film fabularny powstaje w całości z kronik filmowych dokumentujących przebieg powstania. Sześć godzin kronik, po rekonstrukcji i koloryzacji ułoży się w 90-minutową produkcję, którą można będzie zobaczyć w kinach.