historia(strona 36/100)

9 listopada mija 25. rocznica upadku Muru Berlińskiego. Powojenny podział Niemiec był tematem słynnych przemówień amerykańskich prezydentów. Podczas wizyty w Berlinie John F. Kennedy wypowiedział słynne słowa: "Ich bin ein Berliner". W Ronald Reagan w 1987 r. apelował z kolei: "Panie Gorbaczow, niech pan zburzy ten mur!".

9 listopada mija 25. rocznica upadku Muru Berlińskiego - symbolu powojennego podziału Niemiec i Europy. Tego dnia podczas konferencji prasowej szef wschodnioniemieckiej propagandy Gunter Schabowski poinformował o zmianie przepisów o podróżowaniu, które miały ułatwiać przekraczanie granic. Na skutek nieporozumienia, niemieckie radio i telewizja poinformowały o otwarciu muru, a w kierunku przejść granicznych ruszyły tysiące mieszkańców Berlina Wschodniego. Początkowo pogranicznicy ani myśleli, żeby kogokolwiek przepuścić przez granicę. Gęstniejący tłum przerwał jednak kordon strażników na jednym z przejść przy Bornholmer Strasse. Niedługo później Stasi zgodziła się na otwarcie wszystkich szlabanów. Tym samym zakończył się trwający 28 lat podział Berlina.

Dla wielu z nas odzyskanie suwerenności w listopadzie 1918 roku jest naturalne i logiczne a ciąży nad tym osądem brzemię "czasu przeszłego dokonanego". W dłuższej perspektywie najbardziej nieprawdopodobne rozstrzygnięcia narzucają się jako oczywiste. A jednak, w 1914 roku byliśmy pod obcasem trzech mocarstw, a "sprawy polskiej" nikt nie chciał podjąć ani tym bardziej rozwiązać - pisze prof. Janusz Cisek w artykule dla WP.PL.

Niewinność niemieckich kobiet to wykreowany po wojnie mit. Podobnie jak mężczyźni, część Niemek również brała udział w ludobójstwie, uniknęły jednak kary. - Sąd uniewinnił na przykład 14 niemieckich pielęgniarek z zakładu w Międzyrzeczu, które brały udział w zgładzeniu w przenośnych komorach gazowych 8 tys. ludzi. (...) Większość pielęgniarek i lekarek, które mordowały ludzi, po wojnie nadal pracowała w zawodzie - twierdzi niemiecka historyk Kathrin Kompisch.

Ryszard Kukliński, pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, współpracownik CIA, został wraz z rodziną ewakuowany z Polski.

Urodziła się Maria Skłodowska-Curie, fizyk i chemik, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości. Wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa nowe pierwiastki - polon i rad. Była pierwszą kobietą na świecie, która uzyskała tytuł doktora nauk ścisłych. Dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla - w 1903 i 1911 roku, jedyna kobieta, która tę nagrodę otrzymała dwa razy, a także jedyna, która spoczęła w paryskim Panteonie. W 1932 roku z jej inicjatywy powstał w Warszawie Instytut Radowy, dla którego uczona kupiła pierwszy gram radu. Zmarła 4 lipca 1934 roku.

Nazistowski obóz janowski we Lwowie działał zaledwie dwa lata. To wystarczyło, by przekształcił się z miejsca katorżniczej pracy przymusowej w katownię, w której mordowano tysiące polskich i ukraińskich Żydów. Gdy 19 listopada 1943 roku garstka więźniów wybranych do odkopywania i palenia zwłok podjęła desperacką próbę buntu, Niemcy po raz kolejny zastosowali odpowiedzialność zbiorową. 71 lat temu oddziały SS otoczyły obóz przy ul. Janowskiej i zimną krwią pozbawiły życia resztę jego mieszkańców - pisze Michał Staniul w artykule dla WP.PL.

W akcji "Sonderaktion Krakau" hitlerowcy aresztowali, a następnie wywieźli do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen 183 osoby, w tym 142 wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i 21 pracowników krakowskiej Akademii Górniczej. Po międzynarodowych protestach, w tym Benito Mussoliniego, 101 uwięzionych w wieku powyżej 40 lat zwolniono. Wielu z nich, wycieńczonych warunkami obozowymi, wkrótce zmarło. Niektórzy zostali powtórnie aresztowani i rozstrzelani w Oświęcimiu.

Urodził się Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, polityk. W latach 1919 -1921 był premierem i ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej. Podpisał ze strony Polski wersalski traktat pokojowy. Był inicjatorem i w części fundatorem Hotelu Bristol w Warszawie. Skomponował operę "Manru", "Fantazję polską" i "Symfonię Polonia". Spośród drobnych miniatur fortepianowych Paderewskiego rekordy popularności do dziś bije "Menuet G-dur", "Melodia" oraz "Nocturn". Zmarł 29 czerwca 1941 roku.

Urodził się Stanisław Staszic, uczony, ksiądz i filozof, jeden z najwybitniejszych umysłów przełomu XVIII i XIX. wieku. Rzecznik reform społecznych w okresie Sejmu Czteroletniego, po rozbiorach zaangażował się w działalność społeczną. Członek - Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, współorganizator - Szkoły Uniwersyteckiej w Warszawie oraz Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Autor prac patriotycznych - "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego" i "Przestrogi dla Polski". Zmarł 20 stycznia 1826 roku.

Początek procesu kierownictwa podziemnej PPS-WRN (Polska Partia Socjalistyczna - Wolność - Równość - Niepodległość), tak zwanego Ośrodka Krajowego. Kazimierza Pużaka, Tadeusza Szturm de Sztrema, Józefa Dzięgielewskiego, Feliksa Misiorowskiego, Ludwika Cohna i Wiktora Krawczyka skazano na kary od 5 do 10 lat więzienia. Pużak zginął zamordowany w Rawiczu w 1950 roku.Wszyscy zostali zrehabilitowani 19 czerwca 1988 roku.

Rozpoczął się sobór w Konstancji, ekumeniczny sobór powszechny Kościoła rzymskokatolickiego, którego głównym celem było zakończenie wielkiej schizmy zachodniej. Pierwsze uroczyste posiedzenie odbyło się 16 listopada 1414 roku. Sobór zakończył się 22 kwietnia 1418 roku.

4 listopada 1794 roku oddziały dowodzone przez generała Aleksandra Suworowa, rozbijając resztki polskiej armii, zdobyły prawobrzeżną Warszawę i wymordowały kilkanaście tysięcy osób. Bój o Pragę był ostatnim starciem zbrojnym insurekcji kościuszkowskiej i zarazem ostatnią bitwą Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zakończyła się druga bitwa pod El Alamein - punkt zwrotny w Kampanii Pustynnej w Północnej Afryce w czasie II wojny światowej. Było to pierwsze ważne zwycięstwo brytyjskiej armii nad siłami niemieckimi. Bitwa trwała od 23 października.

Wojska Armii Czerwonej wkroczyły do Budapesztu. Początek drugiej fazy powstania węgierskiego - regularnych walk z oddziałami sowieckimi. Trwały do połowy listopada 1956 roku. Do końca roku dochodziło do mniejszych starć oraz strajków w zakładach pracy na terenie całego kraju.

Podczas islamskiej rewolucji radykalni studenci zajęli zbrojnie ambasadę Stanów Zjednoczonych w Teheranie, zatrzymując 66 zakładników, z czego 13 zwolniono. Spowodowało to zerwanie stosunków dyplomatycznych Stanów Zjednoczonych z Iranem. Pozostałych zakładników uwolniono 20 stycznia 1981 roku.

4 listopada 1794 roku oddziały dowodzone przez generała Aleksandra Suworowa, rozbijając resztki polskiej armii, zdobyły prawobrzeżną Warszawę i wymordowały kilkanaście tysięcy osób. Bój o Pragę był ostatnim starciem zbrojnym insurekcji kościuszkowskiej i zarazem ostatnią bitwą Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Christoph Broszies, profesor Uniwersytetu Goethego i potomek generała Rainera Stahela domaga się, aby Muzeum Powstania Warszawskiego przestało nazywać hitlerowskiego dowódcę zbrodniarzem wojennym - twierdzi tygodnik "Do Rzeczy". Stahel w sierpniu 1944 r. był komendantem wojennym Warszawy.

Francois Duvalier i jego syn Jean-Claude rządzili Haiti przez blisko trzy dekady. Stworzyli w tym czasie dyktaturę, która zabiła 30 tysięcy ludzi. Obaj byli bezkarni. Popularny Papa Doc odszedł spokojną śmiercią będąc u szczytu władzy. Jego następca rządy stracił, ale uniknął sprawiedliwości. I tak już zostanie. 4 października 2014 roku zmarł po zawale serca - pisze Michał Staniul w artykule dla WP.PL.

Panama wyodrębniła się z Kolumbii. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.