rocznica urodzin(strona 9/10)

Urodził się Michaił Gorbaczow, radziecki polityk, ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, jedyny prezydent ZSRR w latach 1990 -1991, inicjator "pierestrojki" i "głasnosti" w Związku Radzieckim, których podstawą były złagodzenie cenzury oraz ograniczona liberalizacja gospodarcza i polityczna, Gorbaczow wycofał wojska z Afganistanu i poparł Stany Zjednoczone w operacji Pustynna Burza, po rozpadzie ZSRR, 25 grudnia 1991 roku ustąpił ze stanowiska prezydenta, przekazując ster prezydentowi Rosji Borysowi Jelcynowi. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku.

Urodził się Fryderyk Chopin, wybitny kompozytor polski. Tworzył koncerty, mazurki, polonezy, nokturny i etiudy. Jego twórczość łączyła elementy polskiej muzyki ludowej i narodowej ze stylem romantycznym. Była inspiracją dla wielu późniejszych kompozytorów: Liszta, Wagnera, Brahmsa, Czajkowskiego czy Rachmaninowa. (Według rodziny Chopina, Fryderyk urodził się 1 marca, natomiast w metryce chrztu zapisana jest data 22 lutego 1810 roku). Zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu.

Urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz, pseudonim Witkacy, pisarz malarz, filozof, twórca teorii "czystej formy". Autor dramatu "Szewcy", powieści "Nienasycenie", malarskich kompozycji fantastyczno-symbolicznych i portretów. Zmarł śmiercią samobójczą, 18 września 1939 roku.

Urodził się Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1788 -1796, bohater walk o niepodległość tego kraju. Był współautorem i koordynatorem prac nad konstytucją federalną.

Był pisarzem, poetą, eseistą i tłumaczem. Współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, współpracownik „Wiadomości Literackich”, wieloletni redaktor naczelny „Twórczości”; debiutował jako poeta w 1915 r. na łamach kijowskiego miesięcznika "Pióro". Jest autorem opowiadań: „Panny z Wilka”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Brzezina”, powieści: „Sława i chwała”, „Czerwone tarcze” oraz biografii muzyków, listów, wspomnień, przekładów. Muzeum życia i twórczości pisarza otwarto po jego śmierci w willi Stawisko w Leśnej Podkowie. Zmarł 2 marca 1980 roku.

W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik, astronom, matematyk i lekarz. W 1510 roku osiadł we Fromborku, gdzie prowadził badania astrologiczne i pracował nad dziełem "O obrotach sfer niebieskich". W pracy tej udowodnił prawdziwość heliocentrycznego modelu świata. Ogłoszona przez niego teoria była najważniejszą rewolucją naukową w dziejach ludzkości od czasów starożytnych, nazywaną "przewrotem kopernikańskim". Sformułował też prawo ekonomiczne o wypieraniu lepszego pieniądza przez gorszy.

Urodził się Galileo Galilei, zwany Galileuszem, włoski fizyk i astronom, twórca podstaw nowożytnej fizyki. Odkrył prawa ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał, pierwszy zastosował lunetę do obserwacji astronomicznych. Odkrył góry na Księżycu, cztery satelity Jowisza i plamy słoneczne, a także stwierdził obrót Słońca. Był propagatorem heliocentrycznej teorii Mikołaja Kopernika, których to poglądów musiał się wyrzec przed Trybunałem Inkwizycji w 1633 roku. Zmarł 8 stycznia 1642 roku. W 1992 roku, w 350. rocznicę śmierci uczonego, Kościół rzymskokatolicki oficjalnie zrehabilitował Galileusza. Papież Jan Paweł II powołał w tej sprawie specjalną komisję.

Był angielskim przyrodnik, autorem teorii ewolucji zgodnie z którą, wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form. W 1859 r. opublikował pracę „O pochodzeniu gatunków”, w której po raz pierwszy przedstawił swoją teorię poza środowiskiem naukowym; teoria Darwina zrewolucjonizowała biologię i antropologię i w ogromnym stopniu zmieniła nasz pogląd na miejsce człowieka w świecie; jeden z najwybitniejszych XIX-wiecznych biologów Zmarł 19 kwietnia1882 roku.

Urodził się Tadeusz Kościuszko, generał, polski bohater narodowy, naczelnik narodowych sił zbrojnych w powstaniu 1794 roku, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Zmarł 5 października 1817 roku.

Był pisarzem i poetą, biskupem warmińskim, autorem poematów heroikomicznych - "Myszeidos", "Monachomachia", bajek, satyr i utworów powieściowych - "Pan Podstoli", "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki". Zmarł 14 marca 1801 roku.

Urodził się Jan Heweliusz, gdański astronom, uważany za twórcę nowoczesnej nauki o Księżycu. Opracował katalog gwiazd i pierwsze mapy Księżyca, odkrył 9 nowych komet. Jeden z gwiazdozbiorów nazwał Tarczą Sobieskiego. Założył obserwatorium astronomiczne w Gdańsku. Zmarł 28 stycznia 1687.

W Wierzchosławicach koło Tarnowa urodził się Wincenty Witos, przywódca ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP. Po 1926 r. czołowy przedstawiciel opozycji antysanacyjnej, jeden z przywódców Centrolewu, więzień brzeski.

Był poetą, dramaturgiem i malarzem, jednym z najwybitniejszych i najoryginalniejszych artystów okresu Młodej Polski. Autor dramatów "Wesele", "Wyzwolenie", "Noc listopadowa" i "Warszawianka". Twórca witraży, polichromii, portretów, pejzaży: "Macierzyństwo", "Śpiący Staś", "Planty o świcie". W Krakowie w Kamienicy Szołajskich znajduje się muzeum poświęcone artyście. Zmarł 28 listopada 1907 roku.

Rozgłos i popularność zdobył dzięki nietypowemu stylowi twórczości, a także niekonwencjonalnemu zachowaniu, był legendarną postacią młodego pokolenia, symbolem nonkonformizmu. Debiutował powieścią "Sonata Marymoncka". Napisał kilkanaście zbiorów opowiadań, między innymi "Pierwszy krok w chmurach", "Piękni dwudziestoletni", jego słynne książki to także "Ósmy dzień tygodnia", "Następny do raju", "Wszyscy byli odwróceni". Objęty zakazem cenzorskim przez 20 lat. W 1958 roku wyjechał do Paryża i do końca życia przebywał na emigracji. Jego imię nosi ulica na warszawskim Mokotowie. Zmarł w Wiesbaden 14 czerwca 1969 roku.

Urodziła się Joanna d'Arc, zwana Dziewicą Orleańską, święta uważana za symbol francuskiego patriotyzmu. Podczas wojny poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw, twierdząc, że działa kierowana przez Boga, pośrednio przyczyniła się do koronacji Karola VII. Została schwytana przez Burgundczyków i przekazana Anglikom, a następnie osądzona przez sąd kościelny i spalona na stosie w wieku 19 lat. 24 lata później papież Kalikst III dokonał rewizji decyzji sądu, uniewinnił ją i uznał za męczennicę, kanonizowana w 1920 roku, święta Kościoła katolickiego.

Urodził się Edward Gierek, polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR. Po wydarzeniach w grudniu 1970 roku przejął władzę z rąk ekipy Władysława Gomułki. Gierek obiecywał intensywny rozwój kraju. Jego polityka otwarcia na Zachód i niemal nieograniczonego korzystania z kredytów gwarantowanych przez państwo doprowadziła do gigantycznego zadłużenia kraju bez spodziewanych efektów gospodarczych. Gierek został odsunięty z urzędu 28 sierpnia 1980 roku w wyniku strajków, które wybuchły na Wybrzeżu i ogarnęły cały kraj. Zmarł 29 lipca 2001 roku.

Był malarzem, autorem scen historycznych, batalistycznych i rodzajowych, między innymi: "Olszynka Grochowska", "Racławice", "Przejście przez Berezynę". Namalował około 2 tysięcy obrazów. Zmarł 29 lipca 1942 r.

Był chińskim działaczem komunistycznym, od 1943 roku szefem biura politycznego Chińskiej Partii Komunistycznej oraz przewodniczącym Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin - aż do swojej śmierci. Od lat 50. z jego inicjatywy przeprowadzono szereg kampanii politycznych i gospodarczych, między innymi „kampania przeciw prawicowcom”, „kampania wielkiego skoku naprzód” i „rewolucja Kulturalna”. Ich efektem była zapaść gospodarcza, prześladowania polityczne i śmierć milionów ludzi.

Był angielskim fizykiem, astronomem i matematykiem. Współodkrywca rachunku różniczkowego i całkowego. Sformułował zasady dynamiki i prawo powszechnego ciążenia oraz opracował teorię ruchu planet. Zmarł 20 marca 1727 roku.

Urodził się Stefan Rowecki "Grot", legionista, generał dywizji, od 1918 roku w Wojsku Polskim, w czasie okupacji niemieckiej - komendant główny Armii Krajowej, wydany Niemcom przez agentów Gestapo, ulokowanych w wywiadzie AK. W czerwcu 1943 roku został zdekonspirowany i aresztowany, a następnie przewieziony do Berlina, gdzie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania. Od lipca 1943 roku przebywał w obozie Sachsenhausen jako więzień honorowy. Zginął z rozkazu Heinricha Himmlera, 1 lub 2 sierpnia 1944 roku.