II wojna światowa(strona 11/1)

Początek powstania zbrojnego ludności Paryża przeciwko Niemcom. Powstanie trwało do 25 sierpnia.

Amerykański bombowiec B-29 Superfotress zrzucił bombę atomową "Fat Man" na Nagasaki. W rezultacie wybuchu, ocenianego na siłę 22 kiloton, oraz promieniowania zginęło łącznie 40-80 tys. ludzi.

W wyniku zdrady wysokiego rangą oficera Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK) Niemcy weszli w posiadanie projektu polskiego powstania. Z ich przygotowań na polski zryw wynika, że najbardziej obawiali się wsparcia powstańców przez desant z powietrza. Mimo że przejęcie dokumentów niewiele im dało, i tak zawczasu wiedzieli, że w Warszawie zbliża się wybuch insurekcji - czytamy w "Historii Do Rzeczy".

Termin "ludobójstwo", którego autorem jest polski prawnik Rafał Lemkin, historycy odnoszą na ogół do zagłady Ormian w Turcji w 1915 r., Holokaustu Żydów oraz zagłady Polaków, dokonanej przez UPA na Kresach Wschodnich. Jak pisze dla Wirtualnej Polski ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, mało kto zdaje sobie sprawę, że terminem tym trzeba objąć także wydarzenia, które 70 lat temu, w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. miały miejsce w sercu Polski, w zachodniej dzielnicy Warszawy, robotniczej Woli.

Myśmy się w politykę nie bawili. Oczywiście, że powstanie było potrzebne. To była droga, po której do nas szła wolność. I doszła - mówi w wywiadzie z Wirtualną Polską Halina Wołłowicz, łączniczka i sanitariuszka "Rena" w kompanii K-1 pułku "Baszta", ciocia prezydenta Bronisława Komorowskiego, bohaterka książki "Dziewczyny z Powstania". W czasie powstania jej pierwszym rannym był kolega z konspiracji Rajmund Kaczyński "Irka", który był ciężko ranny w rękę. Sanitariuszka bardziej niż Niemców bała się Ukraińców. - Byli okrutni - dodaje.

Rozpoczyna się bitwa pod Falaise we Francji, którą stoczyły wojska sprzymierzone, w tym polska 1. Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka, z niemiecką Armią "B". Doprowadziła do przełamania obrony niemieckiej w Normandii i wyjścia aliantów na linię Sekwany. Zakończona 21 sierpnia 1944 roku.

- Myśmy byli tak nabuzowani, że nie dało się tego powstrzymać. Jakby dowódcy nie dali rozkazu, to pewno chłopaki z Armii Krajowej, starsi niż ja, zaczęliby i tak - mówi w rozmowie z WP.PL Aleksander Zubek, który jako 15-latek zgłosił się na ochotnika do udziału w powstaniu warszawskim. Jego przyjaciel, również 15-latek, nie przeżył. - Chowałem go w takim ogródku, w pudle tekturowym, bo trumien przecież nie było. To było dla mnie najgorsze przeżycie powstania - wspomina bohater walk w Warszawie.

1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

- Ojciec zawsze powtarzał, że cała wojna kosztowała go mniej zdrowia niż późniejsze szykany ze strony "władzy ludowej" czy organów ścigania PRL - mówi syn ppor. Henryka Sienkiewicza. Los targał jego ojcem po całej okupowanej Polsce, od lasów na Wileńszczyźnie, przez Warszawę, po obóz pracy pod Wrocławiem. Jego niezwykłą historię opisuje dla WP.PL Aneta Wawrzyńczak.

Na Stadionie Narodowym odbył się specjalny pokaz filmu "Miasto 44" Jana Komasy. W pokazie uczestniczyli m.in. powstańcy oraz prezydent Bronisław Komorowski. - Wstrząsający. Wzbudzający mnóstwo emocji, bo sobie przypominałam te obrazy i przeżycia - ocenia uczestniczka powstania Barbara Gancarczyk. - Zupełnie inne spojrzenie, ale podobał mi się - mówi Tadeusz Filipkowski ze Światowego Związku Żołnierzy AK. Premiera filmu odbędzie się 19 września 2014 r.

Polski rząd emigracyjny generała Władysława Sikorskiego podpisał w Londynie układ ze Związkiem Radzieckim o wznowieniu stosunków dyplomatycznych i udzielaniu sobie pomocy w walce z hitlerowskimi Niemcami. Na tej podstawie utworzono w ZSRR Armię Polską, a setki tysięcy Polaków zostało zwolnionych z łagrów i miejsc zesłania.

Podczas budowy kolei birmańsko-syjamskiej w latach 1942-1943 prawdopodobnie zginęło nawet 100 tys. osób. Większość ofiar stanowili azjatyccy robotnicy przymusowi, nazywani romusha. Gdy Japończykom brakowało rąk do pracy, organizowali łapanki, na przykład w czasie specjalnie przygotowanych darmowych seansów w kinach. Ci, którzy się na nie skusili, niebawem wycinali dżunglę i sypali nasypy - pisze "Polska Zbrojna".

W ramach operacji "Gomora" ponad 700 brytyjskich bombowców zrzuciło 2300 ton bomb na gęsto zamieszkane dzielnice robotnicze Hamburga. W rozpętanej w wyniku bombardowania burzy ogniowej życie straciło około 40 tys. mieszkańców - w większości były to ofiary zaczadzenia bądź uduszenia w schronach. Tragiczny nalot skłonił władze do zezwolenia na ewakuację miasta. W rezultacie Hamburg opuściło blisko 1,2 mln jego mieszkańców.

Porucznik Hiro Onoda przez niemal 30 lat po kapitulacji Cesarstwa Japonii prowadził własną wojnę. Gdy po latach życia w ukryciu w końcu wyszedł z dżungli i złożył broń, nie potrafił przystosować się do nowej rzeczywistości. Onoda był jednym z wielu japońskich żołnierzy, którzy po zakończeniu II wojny światowej kontynuowali samotną walkę w imię cesarza. Ich zawiłe losy przypomina "Polska Zbrojna".

Rozpoczęła się konferencja pokojowa w Poczdamie z udziałem szefów państw i rządów Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRR. Celem było uregulowanie problemów wynikających z kapitulacji III Rzeszy i zakończenia II wojny światowej. Na konferencji zdecydowano o całkowitym rozbrojeniu, zdenazyfikowaniu, zdemilitaryzowaniu oraz zdecentralizowaniu gospodarczym i administracyjnym Niemiec, a także o ukaraniu zbrodniarzy wojennych. Ustalono nowe granice Polski, między innymi przekazano byłe terytoria niemieckie na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej, część Prus Wschodnich i Gdańsk. Konferencja zakończyła się 2 sierpnia.

W Jedwabnem koło Łomży dokonano pogromu Żydów. Mordu dokonała prawdopodobnie co najmniej 40-osobowa grupa polskiej cywilnej ludności, z inspiracji Niemców. Żydów zapędzono na rynek, po czym zamknięto w stodole i spalono żywcem. W Jedwabnem zamordowano od 300 do 400 osób.

W czasie okupacji Polki nie mogły czuć się bezpiecznie. Niemieccy gwałciciele zazwyczaj pozostawali bezkarni. Polskie ofiary gwałtów trafiały do obozów lub zmuszano je do prostytucji. - Szczególnie groźne były Einsatzgruppen, czyli specjalne grupy operacyjne, które na zapleczu frontu mordowały lub wtrącały do więzień Żydów i prawdziwych lub domniemanych polskich wrogów politycznych III Rzeszy. Gdy ich członkowie dopuszczali się przemocy seksualnej wobec Polek i Żydówek, ich przełożeni przymykali na to oko. Einsatzgruppen miały odgórne przyzwolenie na stosowanie różnych rodzajów przemocy i przemoc seksualna była tolerowana - mówi niemiecka historyk Maren Röger.

Rozpoczęła się wielka bitwa pancerna pod Kurskiem w południowo-zachodniej Rosji. Było to największe starcie wojsk pancernych w historii. Wehrmacht nie osiągnął zamierzonych celów i w rezultacie bitwa pod Kurskiem stała się ostatnią, nieudaną próbą przejęcia inicjatywy strategicznej przez Niemców na froncie wschodnim. Armia Czerwona przeszła do kontrofensywy, bitwę zakończono 23 sierpnia 1943.