historia(strona 78/100)

220 lat temu, 24 marca 1794 roku, na Rynku Głównym w Krakowie Naczelnik Tadeusz Kościuszko złożył uroczystą przysięgę, ogłaszając tym samym akt powstania narodowego, znanego w historii jako Insurekcja Kościuszkowska.

Mieszanie się różnych grup ludzi było częste w ciągu ostatnich 4000 lat. Dowodem na to jest atlas takich zdarzeń opracowany przez naukowców z Wielkiej Brytanii i Niemiec. Analizy dotyczące Polski wskazują na mieszanie się różnych populacji mniej więcej w latach 718-1278 n.e., gdzie jedna grupa genetyczna miała DNA najbardziej podobne do współczesnych Litwinów i Rosjan, a druga miała najwięcej elementów wspólnych z genami współczesnych populacji z Norwegii, Orkadów, Kraju Basków, Sardynii, Maroka i Arabii Saudyjskiej.

Podczas awarii amerykańskiego tankowca "Exxon Valdez" u wybrzeża Alaski wyciekło do morza około 40 milionów litrów ropy. Skażonych zostało około tysiąc 900 kilometrów linii brzegowej Alaski. Była to jedna z największych katastrof ekologicznych w Stanach Zjednoczonych.

Początek ewakuacji Armii Polskiej generała Władysława Andersa ze Związku Radzieckiego. Ogółem ZSRR opuściło i udało się na Bliski i Środkowy Wschód około 115 tysięcy obywateli polskich, w tym 78 tysięcy żołnierzy i 37 tysięcy cywilów. Ewakuacja została zakończona 30 sierpnia 1942 roku.

Benito Mussolini utworzył pierwszą faszystowską organizację - Fasci di Combattimento, czyli Związki Kombatanckie, która w 1921 roku przekształciła się w Narodową Partię Faszystowską.

Urodził się Ignacy Łukasiewicz, aptekarz, pionier przemysłu naftowego w Europie, wynalazca lampy naftowej. Zmarł 7 stycznia 1882 r.

Prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan ogłosił plan systemu antyrakietowego rozmieszczonego w kosmosie pod nazwą „Inicjatywa Obrony Strategicznej”, znany jako „Gwiezdne wojny”.

Rosyjski kosmonauta Walerij Poljakow powrócił na Ziemię ze stacji Mir po 437,7 dnia nieprzerwanym pobycie w przestrzeni kosmicznej. Ustanowił tym samym obowiązujący do dziś rekord długości pobytu człowieka w kosmosie.

Bracia August i Louis zorganizowali w Paryżu pierwszy pokaz filmowy. Zaprezentowano film "Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie".

Polscy generałowie wyzwalający u boku Aliantów Europę Zachodnią, po wojnie zostali pozostawieni bez żadnego wsparcia. Zostawali więc sprzątaczami w fabrykach, nocnymi stróżami na budowach, portierami w hotelach. Generał Stanisław Sosabowski, dowódca polskich spadochroniarzy pod Arnhem, pracował do końca życia jako magazynier w fabryce. Generał Stanisław Maczek, dowodzący w czasie wojny dywizją pancerną, rozpoczął cywilną pracę jako sprzedawca, następnie został barmanem w hotelach "Dorchester" i "Learmonth" w szkockim Edynburgu - pisze w artykule dla WP.PL dr Tymoteusz Pawłowski. Żołnierzy, którzy zdecydowali się na powrót do Polski, czekał dużo gorszy los.

Kodeksu Napoleona był pierwszym nowoczesnym kodeksem prawa cywilnego, opartym między innymi na zasadzie wolności osobistej jednostki, formalnej równości obywateli wobec prawa, wolności własności prywatnej. Kodeks ten był wielokrotnie nowelizowany. Obowiązywał także na terenie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W Polsce ostatnie przepisy Kodeksu Napoleona utraciły moc w 1946 roku.

W Rosji władze wprowadziły NEP - Nową Ekonomiczną Politykę, dopuszczającą częściowe istnienie gospodarki rynkowej. Funkcjonowała do 1929 roku, kiedy to rozpoczęto kolektywizację.

"Wystarczyło tylko trącić dwóch ludzi z Solidarności, a od razu dosłownie powstał cały kraj, czyli Solidarność potrafiła szybko zmobilizować swoje siły. Oczywiście, na razie jest jakaś nadzieja, że armia, organa bezpieczeństwa i milicja wystąpią zwartym frontem, ale im dalej tym będzie gorzej. Myślę, że przelewu krwi nie da się uniknąć, on będzie". Tymi słowy, na początku kwietnia 1981 r., komentował na posiedzeniu sowieckiego Politbiura wydarzenia do jakich doszło kilkanaście dni wcześniej w Bydgoszczy minister obrony marszałek Dimitrij Ustinow - pisze w artykule dla WP.PL prof. Antoni Dudek.

Napoleon Bonaparte po ucieczce z Elby na czele wielotysięcznej armii wkroczył do Paryża. Rozpoczęło się ostatnie "Sto dni Napoleona".

Urodził się August Emil Fieldorf "Nil", generał, legionista, komendant Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, zastępca ostatniego komendanta AK generała Leopolda Okulickiego. 7 marca 1945 r. został aresztowany przez NKWD i wywieziony do obozu pracy na Uralu. Uratował się przed cięższą karą podając fałszywe nazwisko. Po powrocie do kraju, w 1948 r. ujawnił się w odpowiedzi na ogłoszoną amnestię. 10 listopada 1950 r. został aresztowany. był torturowany, odmówił jednak współpracy. Sędzia Maria Gurowska, na podstawie wymuszonych torturami zeznań świadków, skazała go na śmierć. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 r.

W Dachau utworzono pierwszy w Niemczech obóz koncentracyjny.

Urodziła się Elżbieta Zawacka, generał brygady, kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyna kobieta wśród "cichociemnych". Podczas wojny 100 razy przekraczała granice III Rzeszy, przewożąc tajne dokumenty oraz informacje. Po wojnie współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK, zainicjowała powstanie Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej. Profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Druga Polka w historii Wojska Polskiego, awansowana w 2006 roku na stopień generała brygady. Odznaczona Orderem Orła Białego. Zmarła 10 stycznia 2009 roku.

Urodził się Jan Zamoyski, kanclerz koronny, hetman wielki koronny od 1581 roku, sekretarz Zygmunta Augusta, doradca Stefana Batorego, założyciel Zamościa i fundator Akademii Zamoyskiej w 1594 roku, jeden z największych talentów politycznych Polski przedrozbiorowej. Zmarł 3 czerwca 1605 roku.

Rok 1945 i klęska III Rzeszy wywróciły do góry nogami życie przeciętnego Niemca. Zwycięzcy rychło zaczęli wprowadzać swoje porządki i odsuwali od władzy narodowych socjalistów. Ale czy taka zorganizowana akcja denazyfikacji mogła się udać? Zaprzecza temu wiele przykładów nazistów, którzy po wojnie zajmowali ważne stanowiska w obu państwach niemieckich. Jednym z nich był Werner Ventzki, nadburmistrz Łodzi w czasie niemieckiej okupacji, który po wojnie pełnił m.in. funkcję zastępcy kierownika wydziału ds. wypędzonych przy rządzie Szlezwiku-Holsztynu. Twierdził, że o losie Żydów z łódzkiego getta nic nie wiedział.

70 lat temu, 18 marca 1944 r., w obozowym urzędzie stanu cywilnego, gdzie wypisywano głównie akty zgonu, na ślubnym kobiercu stanęli więzień Rudolf Friemel i przywieziona z Rzeszy robotnica przymusowa Hiszpanka Margarita Ferrer Rey. To był jedyny ślub w Auschwitz.