historia(strona 68/100)

Zmarł Józef Piłsudski, marszałek Polski, Naczelnik Państwa w latach 1918-1922, działacz niepodległościowy PPS, komendant 1. Brygady Legionów, minister spraw wojskowych, dwukrotny premier w latach 1926-1928 i 1930 roku. Był twórcą tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 roku w wyniku zamachu stanu. Marszałek Piłsudski uznawany jest za jedną z najwybitniejszych postaci w historii Polski. Urodził się 5 grudnia 1867 roku.

Inauguracja działalności Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

Po wygaśnięciu mandatu brytyjskiego w Palestynie powstało państwo Izrael. Golda Meir, jako przedstawicielka związków zawodowych Histadrut, była jedną z 24 osób i jedyną kobietą, które podpisały Deklarację o Ustanowieniu Państwa Izrael.

Zmarł Grzegorz Przemyk, syn działaczki opozycyjnej Barbary Sadowskiej. Dwa dni wcześniej, 12 maja, został ciężko pobity w komisariacie na warszawskim Starym Mieście, po tym, jak z kolegami świętował maturę. Jego pogrzeb na Powązkach zgromadził tłumy i stał się wielką manifestacją przeciw władzy komunistycznej.

W czasie II wojny światowej w III Rzeszy pracowało 2,8 mln robotników przymusowych z Polski, którzy w praktyce byli niewolnikami. Za nieposłuszeństwo, Niemcy mogli karać chłostą. Jednym z najgorszych przewinień było "spółkowanie z kobietą niemiecką lub mężczyzną niemieckim, względnie zbliżenie niemoralne do nich". Polakom i Polkom groziła za to kara śmierci wykonywana bez sądu. Niemki, które "zhańbiły rasę", trafiały do obozu koncentracyjnego, co często również oznaczało śmierć.

Sąd w Budapeszcie skazał byłego komunistycznego szefa MSW, 92-letniego Belę Biszku, na 5,5 roku więzienia za zbrodnie wojenne popełnione po zdławieniu antysowieckiego powstania na Węgrzech w 1956 roku.

Dziś mija 33. rocznica zamachu na Jana Pawła II. Po południu 13 maja 1981 roku papież jechał przez plac świętego Piotra na audiencję generalną. Błogosławił wiernych, kiedy strzelił do niego Turek, Mehmet Ali Agca. Dopóki żyją jego mocodawcy, raczej nie poznamy pełnej prawdy o tym wydarzeniu.

Urodził się Witold Pilecki, rotmistrz, współorganizator Tajnej Armii Polskiej, jako ochotnik przedostał się do obozu Auschwitz, zorganizował tam ruch oporu. Autor pierwszych na świecie raportów o Holokauście, tzw. Raportów Pileckiego. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Aresztowany 5 maja 1947 przez UB, został oskarżony o pełnienie funkcji "szefa wywiadu Andersa na Polskę" i skazany na śmierć. Wyrok wykonano 25 maja 1948 roku. Zrehabilitowany w 1990 roku. Kawaler Orła Białego z 2006 roku.

Stany Zjednoczone wystrzeliły pierwszego satelitę telekomunikacyjnego "Echo I". Z powodu awarii drugiego członu rakiety, nie osiągnął orbity Ziemi.

Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu nakazał Turcji wypłacenie Cyprowi odszkodowań w łącznej kwocie 90 mln euro. Jest to zadośćuczynienie za skutki tureckiej interwencji wojskowej sprzed blisko 40 lat i podział wyspy.

W stalinowskiej Polsce jeden z najbardziej wpływowych, a zarazem okrutnych ubeków. Był panem życia i śmierci wielu polskich patriotów. Jego nazwisko budziło wśród więźniów bezpieki powszechną grozę. Adam Humer prowadził najważniejsze dla komunistycznej partii i państwa śledztwa polityczne - pisze Tadeusz Płużański w artykule dla WP.PL.

Katowicki IPN umorzył trwające osiem lat śledztwo ws. zamachu na papieża Jana Pawła II w maju 1981 r. W zamachu Turkowi Mehmetowi Ali Agcy pomagali Bułgarzy, a przedstawiciele krajów komunistycznych robili wiele, by ukryć prawdę o kulisach przestępstwa - to najważniejsze ustalenia IPN.

Król Kazimierz Wielki podpisał akt erekcyjny dla "studium generale" w Krakowie, co dało początek Akademii Królewskiej, obecnie - Uniwersytet Jagielloński.

Józef Piłsudski wkroczył do Warszawy na czele oddziałów wojskowych zbuntowanych przeciwko rządowi. Był to początek tzw. przewrotu majowego, początek rządów sanacyjnych. W starciach walk zginęło 215 żołnierzy i 164 cywilów, a łączna liczba rannych wyniosła 900 osób. W nocy z 14 na 15 maja 1926 rząd premiera Wincentego Witosa podał się do dymisji. Ustąpił też ze stanowiska prezydent Stanisław Wojciechowski.

Na emigracji w Londynie zmarł generał Władysław Anders, polityk, twórca pierwszej Armii Polskiej w ZSRR. Był dowódcą Drugiego Korpusu Polskiego, który w 1944 roku brał udział w walkach o Monte Cassino i Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945. Pozostając na emigracji kontynuował działalność polityczną, ukierunkowaną na zachowanie ciągłości konstytucyjnej Rządu Emigracyjnego w Londynie. W 1946 roku władze komunistyczne Polski odebrały mu stopień generała i polskie obywatelstwo, które przywrócono mu pośmiertnie w 1989 roku. Urodził się 18 sierpnia 1892 roku.

Warszawski sąd zarejestrował Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność".

Izraelskie służby specjalne zatrzymały potajemnie w Argentynie ukrywającego się tam Adolfa Eichmanna, wyższego oficera SS odpowiedzialnego za eksterminację Żydów. Przewieziono go do Izraela i skazano na karę śmierci.

Na konferencji w Warszawie powołano Układ Warszawski - europejski sojusz wojskowo-polityczny ZSRR i państw od niego uzależnionych. Była to odpowiedź na przyjęcie Republiki Federalnej Niemiec do paktu NATO. W wyniku rozpadu bloku socjalistycznego w Europie w 1989 roku nastąpiło rozwiązanie układu na posiedzeniu w Pradze w lipcu 1991 roku. Pakt podpisano 14 maja 1955 w Warszawie.

Zmarł Mieszko II Lambert z dynastii Piastów, król Polski w latach 1025-1031, książę Polski 1032-1034, drugi syn Bolesława Chrobrego; za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Bolesława Chrobrego: Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie, Morawy i Słowacja.

Początek kampanii francuskiej, inaczej zwaną Bitwą o Francję - niemiecka ofensywa na Francję połączona z zajęciem Belgii, Holandii i Luksemburga, przy złamaniu neutralności tych państw. Niemcom skutecznie udało się zrealizować ideę Blitzkriegu, w konsekwencji którego Francja skapitulowała 22 czerwca 1940 roku.