historia(strona 54/100)

Flota brytyjska pod dowództwem kontradmirała Horatio Nelsona zadała klęskę flocie francuskiej w bitwie u ujścia Nilu. Porażka ta przekreśliła plany Napoleona trwałego opanowania Egiptu i odcięcia Wielkiej Brytanii od jej posiadłości w Indiach.

Urodził się Zygmunt August, ostatni król Polski i Wielki Książę Litewski z rodu Jagiellonów, panujący od 1548 roku. To za jego rządów w 1569 roku podpisana została unia lubelska, która tworzyła zjednoczone państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Okres panowania Zygmunta Augusta zaznaczył się wielkim rozkwitem kultury, nauki i sztuki. Król podjął decyzję o rozbudowie Zamku Warszawskiego i o postawieniu pierwszego stałego mostu na Wiśle. Zmarł 7 lipca 1572 roku.

Justynian I Wielki został cesarzem bizantyjskim. Przyczynił się do ogromnego rozwoju gospodarczego, kulturalnego i militarnego Bizancjum. Był fundatorem kościołów, między innymi bazyliki Hagia Sofia, a także reformatorem administracji państwowej. Podjął próbę odzyskania władzy nad dawnym terytorium całego Cesarstwa Rzymskiego, jednak mimo licznych sukcesów próba ta zakończyła się niepowodzeniem. Panował do 565 roku.

Na przedmieściach Warszawy doszło do starcia zbrojnego pomiędzy połączonymi wojskami sasko-polsko-litewskimi a wojskami szwedzkimi. Przyczyną była koronacja popieranego przez Szwedów wojewody poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski przez konfederatów warszawskich. Bitwa, mimo kilkukrotnej przewagi oddziałów polsko-litewskich i saskich, zakończyła się zdecydowanym szwedzkim zwycięstwem.

Parlament niemiecki uchwalił w Weimarze konstytucję republiki, zwanej odtąd potocznie Republiką Weimarską. Twór ten przetrwał zaledwie kilkanaście lat - republika upadła wraz z umocnieniem się nazizmu i dojściem Adolfa Hitlera do władzy, który powołał do życia III Rzeszę.

Zmarł Otto von Bismarck, premier pruski, architekt zjednoczenia Niemiec i pierwszy kanclerz odnowionej Rzeszy Niemieckiej, zwany "Żelaznym Kanclerzem".

Legiony rzymskie dowodzone przez konsula Gajusza Mariusza powstrzymały marsz germańskich najeźdźców z plemienia Cymbrów. Bitwa zakończyła się gigantyczną klęską barbarzyńców - zginęło 90-140 tys. Germanów. Gajusz Mariusz jako zbawca republiki został okrzyknięty Trzecim Założycielem Rzymu.

Podczas sporu w Radzie Miasta w Pradze siedmiu katolickich rajców zostało wyrzuconych przez okno ratusza Nowego Miasta przez tłum husytów. Było to jedno z wydarzeń będących wstępem do krwawych wojen husyckich.

Zaniepokojeni sukcesami radzieckiego programu kosmicznego Amerykanie powołali Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej. Nowa instytucja uzyskała status niezależnej agencji podległej bezpośrednio prezydentowi USA.

W Dovia di Predappio, niewielkiej miejscowości w północnych Włoszech, urodził się Benito Mussolini, główny założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego oraz dyktator Włoch. Jego ekspansjonistyczna polityka i sojusz z III Rzeszą doprowadziły do wybuchu II wojny światowej.

Potężna flota hiszpańska poniosła decydującą porażkę z marynarką angielską w bitwie pod Gravelines. Przegrane starcie przekreśliło plany inwazyjne Hiszpanów oraz zmusiło Wielką Armadę do odwrotu okrężną drogą dookoła Wysp Brytyjskich. Długa podróż przez sztormy i nieprzyjazne wody dokonała dzieła zniszczenia.

Zwycięskie starcie w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Dowodzący siłami powstańczymi książę Romuald Giedroyć pobił i zmusił do panicznej ucieczki kilkukrotnie liczebniejsze wojska rosyjskie.

Był arogancki i humorzasty. Nie lubili go ani przełożeni, ani podwładni, ale szanowali wszyscy. W czasach narodzin lotnictwa wojskowego nie miał sobie równych. W okresie I wojny światowej odniósł 80 powietrznych zwycięstw. Żaden inny pilot nie zbliżył się do jego wyniku. Historię pioniera i mistrza podniebnych walk przybliża na łamach Wirtualnej Polski dr Tymoteusz Pawłowski.

28 lipca 1914 r. Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, co było konsekwencją dokonanego miesiąc wcześniej w Sarajewie zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Wojna szybko przerodziła się światowy konflikt, który pochłonął życie prawie 10 mln żołnierzy.

Podczas budowy kolei birmańsko-syjamskiej w latach 1942-1943 prawdopodobnie zginęło nawet 100 tys. osób. Większość ofiar stanowili azjatyccy robotnicy przymusowi, nazywani romusha. Gdy Japończykom brakowało rąk do pracy, organizowali łapanki, na przykład w czasie specjalnie przygotowanych darmowych seansów w kinach. Ci, którzy się na nie skusili, niebawem wycinali dżunglę i sypali nasypy - pisze "Polska Zbrojna".

Wojna paragwajska zapisała się w historii jako jeden z najstraszliwszych konfliktów XIX wieku. O dziwo, tysiące ludzi do końca wiernie stały u boku prezydenta Francisco Solano Lopeza, który lekkomyślnie wywołał krwawą konfrontację z trzema sąsiadami jednocześnie. Na długo przed wojną jeden z brytyjskich dyplomatów oceniał, że ktokolwiek zechce podbić Paragwaj, wkroczy do tego kraju tylko i wyłącznie po martwych ciałach jego mieszkańców. Tak stało się w istocie - brazylijscy żołnierze przez lata opowiadali między sobą historie o Paragwajczykach, którzy walczyli pomimo urwanych kończyn czy okaleczonych oczu. Odwagą wykazywali się nawet mali chłopcy.

Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, co dało formalny początek wybuchu I wojny światowej, która trwała do 1918 roku. W jej wyniku upadł ukształtowany w XIX wieku ład polityczny, zmieniły się granice wielu europejskich krajów i powstały państwa narodowe, między innymi Polska, Węgry i Czechosłowacja.

Rozpoczęła się największa bitwa w dziejach wojen polsko-szwedzkich rozegrana w czasie tzw. Potopu szwedzkiego. W walkach brały udział wojska polskie i litewskie pod dowództwem króla Jana Kazimierza z armią szwedzko-brandenburską, dowodzoną przez króla Karola Gustawa i elektora Fryderyka Wilhelma. Bój zakończył się zwycięstwem Szwedów, ale armia polsko-litewska nie została rozbita i zdołała w porę wycofać się na drugi brzeg Wisły, tracąc jedynie niewielką część swojej artylerii.

Zwycięstwo aliantów nad siłami niemiecko-włoskimi w Afryce dowodzonymi przez feldmarszałka Erwina Rommla. Porażka wojsk "Lisa Pustyni" zatrzymała ofensywę państw Osi na Aleksandrię i Kair.

W Panmundżonie podpisano zawieszenie broni kończące walki na Półwyspie Koreańskim. Utworzono strefę zdemilitaryzowaną i powołano Międzynarodową Komisję Sojuszniczą, nadzorującą zawieszenie broni. Tego dnia w Korei Północnej jest obchodzone święto narodowe.