warszawa(strona 4/6)

Stałam na krawędzi wykopanego rowu i wraz z kilkunastoma innymi osobami czekałam na strzały. Jakimś cudem nie padły. Ktoś podszedł do dowódcy, coś mu szepnął i zostaliśmy uratowani. Tych kilkudziesięciu sekund nigdy jednak nie zapomnę. Można powiedzieć, że przeżyłam własną śmierć - mówi Westyna Gójska, która jako 19-latka wzięła udział w powstaniu warszawskim.

1 sierpnia 1944 r. na rozkaz Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora" w Warszawie wybuchło powstanie. Przez 63 dni powstańcy prowadzili z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

Do zagrody wjechał niemiecki samochód pancerny, a zanim wpadli uzbrojeni po zęby esesmani. Wtedy żołnierze węgierscy wyszli z kwater i oddzielili kordonem polskich jeńców. Niektórzy profilaktycznie zabrali ze sobą karabiny. Niemcy bardzo gardłowali i żądali wydania im jeńców. Węgrzy odmawiali i twierdzili, że jeńcy - polscy partyzanci, należą do nich. Obie strony zaczęły się wzajemnie przekrzykiwać, o mało nie skacząc sobie do gardeł. Ale kiedy Węgrzy mocniej chwycili za broń i wycelowali w esesmanów lufy karabinów, Niemcy w końcu zrozumieli, iż nic tutaj nie wskórają. Rzucili jeszcze parę obelg w stronę swoich sprzymierzeńców znad Balatonu, zabrali się i odjechali - pisze o węgierskim "sojuszu" w czasie Powstania Warszawskiego Szymon Nowak w artykule dla WP.

W powstaniu warszawskim ucierpiały także zbiory sztuki. Od początku podejmowano jednak próby ratowania dóbr kultury z kolekcji publicznych i prywatnych. Podczas tych działań powstała niezwykła seria zdjęć dokumentujących m.in. zniszczenia stołecznej Starówki.

Po wybuchu wojny pieniądze z państwowych kas zostały rozdysponowane między urzędników, którzy mieli je ukryć. Jeden z takich skarbów został zakopany na terenie, na który później wkroczyła Armia Czerwona. - Po kilku godzinach marszu ekipa, która miała odkopać skarb została zatrzymana przez sowiecki patrol. Podając się za uciekinierów wojennych, trafili do obozu dla takich jak oni "bieżeńców". Według słów jednego z radzieckich żołnierzy wyższej rangi, mieli dwie możliwości: albo zostać wyrzuconym na teren okupacji niemieckiej, albo trafić w głąb Związku Sowieckiego - pisze Wojciech Königsberg w artykule dla WP.

Nie o to chodziło kto, co zrobił, ale kogo trzeba wykończyć - mówi w rozmowie z WP mjr Waldemar Nowakowski, ps. Gacek, były żołnierz AK, powstaniec warszawski. Stalinowscy oprawcy bili bez opamiętania. - Te tortury urągały człowieczeństwu - mówi w rozmowie z WP Witalis Skorupka ps. Orzeł, były żołnierz Kedywu.

Bombardowana przez Luftwaffe, ostrzeliwana przez artylerię, atakowana przez pancerne dywizje Wehrmachtu stolica Polski broniła się cztery tygodnie. Symbolem bohaterskiej walki stał się prezydent Stefan Starzyński. 28 września mija 75 lat od kapitulacji Warszawy.

Bombardowana przez Luftwaffe, ostrzeliwana przez artylerię, atakowana przez pancerne dywizje Wehrmachtu stolica Polski broniła się cztery tygodnie. Symbolem bohaterskiej walki stał się prezydent Stefan Starzyński. 28 września mija 75 lat od kapitulacji Warszawy.

W nocy z 6 na 7 września Rząd Polski i Naczelny Wódz wraz ze sztabem opuścił Warszawę. Niemcy wkroczyli do Krakowa i do Nowego Sącza.