okupacja

• Powstał nowy portal z relacjami świadków i ofiar II wojny światowej zapisyterroru.pl
• Na stronie można znaleźć relacje 500 świadków zbrodni w Polsce
• Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami zbiera pamiątki po ofiarach z całego kraju
• Świadectwa będą tłumaczone na język angielski

Sztandarową postacią wśród sportowców walczących z okupantem był długodystansowiec Janusz Kusociński. Jako bohaterowie powstania warszawskiego zapisali się oszczepnik Eugeniusz Lokajski i tenisista Ignacy Tłoczyński. Zapłacili za to najwyższą cenę - Kusociński został zamordowany, Tłoczyński nigdy nie wrócił do kraju. Lokajski zginął w ostatnich dniach powstania pod gruzami zbombardowanego domu przy ulicy Marszałkowskiej 129.

W wyniku zdrady wysokiego rangą oficera Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK) Niemcy weszli w posiadanie projektu polskiego powstania. Z ich przygotowań na polski zryw wynika, że najbardziej obawiali się wsparcia powstańców przez desant z powietrza. Mimo że przejęcie dokumentów niewiele im dało, i tak zawczasu wiedzieli, że w Warszawie zbliża się wybuch insurekcji - czytamy w "Historii Do Rzeczy".

1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

- Ojciec zawsze powtarzał, że cała wojna kosztowała go mniej zdrowia niż późniejsze szykany ze strony "władzy ludowej" czy organów ścigania PRL - mówi syn ppor. Henryka Sienkiewicza. Los targał jego ojcem po całej okupowanej Polsce, od lasów na Wileńszczyźnie, przez Warszawę, po obóz pracy pod Wrocławiem. Jego niezwykłą historię opisuje dla WP.PL Aneta Wawrzyńczak.

W czasie okupacji Polki nie mogły czuć się bezpiecznie. Niemieccy gwałciciele zazwyczaj pozostawali bezkarni. Polskie ofiary gwałtów trafiały do obozów lub zmuszano je do prostytucji. - Szczególnie groźne były Einsatzgruppen, czyli specjalne grupy operacyjne, które na zapleczu frontu mordowały lub wtrącały do więzień Żydów i prawdziwych lub domniemanych polskich wrogów politycznych III Rzeszy. Gdy ich członkowie dopuszczali się przemocy seksualnej wobec Polek i Żydówek, ich przełożeni przymykali na to oko. Einsatzgruppen miały odgórne przyzwolenie na stosowanie różnych rodzajów przemocy i przemoc seksualna była tolerowana - mówi niemiecka historyk Maren Röger.

W nocy z 20 na 21 czerwca niemieccy okupanci, w ramach akcji AB, w Palmirach pod Warszawą rozstrzelali co najmniej 358 więźniów Pawiaka, w tym 82 kobiety. Wśród zamordowanych było wielu wybitnych działaczy społecznych i politycznych, między innymi: Mieczysław Niedziałkowski, Maciej Rataj, Stanisław Piasecki, Janusz Kusociński. Była to największa masowa egzekucja, jakiej Niemcy dokonali w Palmirach koło Warszawy. Masowych mordów, gestapo dokonywało tam od grudnia 1939 roku do lipca 1941 roku. W ponad dwudziestu potajemnych egzekucjach rozstrzeliwano więźniów przywożonych z Pawiaka i innych więzień warszawskich, łącznie około 1700 osób narodowości polskiej i żydowskiej.

Na Pawiaku zmarł zakatowany przez Niemców Jan Piekałkiewicz, Delegat Rządu RP na Kraj. Ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego - Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast", Stronnictwo Ludowe, Delegat Rządu na Kraj od 5 sierpnia 1942 roku. Urodził się 19 września 1892 roku w Kursku.

17 stycznia 1945 roku, do Warszawy weszły wojska radzieckie i oddziały 1. Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy. Dwa dni później, 19 stycznia, wojska polskie i sowieckie wzięły udział w defiladzie na gruzach stolicy. W lewobrzeżnej Warszawie zburzonych było 85 proc. budynków. Nie było mostów, infrastruktury technicznej, budynków użyteczności publicznej, a także wielu zabytków. Ruiny były naszpikowane minami. Miasto sprawiało wrażenie wyludnionego, jednak w zburzonych domach ukrywało się około tysiąca osób, nazwanych "warszawskimi robinsonami".