armia czerwona(strona 3/3)

Jednym z najsilniejszych mitów współczesnych, dotyczących powstania warszawskiego, jest ten o zatrzymanej przez Stalina nad Wisłą Armii Czerwonej. W wymiarze operacyjnym i strategicznym powstanie nie powstrzymało wojsk ZSRR w marszu na zachód nawet na jeden dzień. Stalin kontynuował ofensywę na całym froncie, wyłączając z niego Warszawę.

Armia trofiejczyków - oddziałów wydzielonych do ograbienia podbijanych terenów, liczyła około 100 tys. osób. Według sowieckiego Centralnego Urzędu Statystycznego komanda trofiejne tylko w granicach dzisiejszej Polski zdemontowały 1119 przedsiębiorstw. Polacy z kolei wyliczyli, że od lipca 1944 do 20 czerwca 1946 roku Sowieci skonfiskowali na terenach dzisiejszej centralnej i wschodniej Polski dobra materialne o wartości 1,5 mld zł. Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej uznała, że jest to rekompensata za straty poniesione przez Związek Radziecki podczas okupacji niemieckiej.

Fala przestępczości spowodowana przez sowieckich żołnierzy oraz ataki Polaków na pomniki wdzięczności Armii Czerwonej - to wybrane zagadnienia omawiane w wydanej przez gdański IPN publikacji poświęconej obecności wojsk ZSRR w Polsce. - Niemal powszechnie wiadomo, że radzieccy żołnierze wchodząc w końcu II wojny światowej na terytorium dzisiejszej Polski nagminnie dopuszczali się gwałtów, kradzieży, a nawet zabójstw. Zaskakujące może być jednak to, jak szczerze w tamtym czasie o tych przestępstwach informowali polscy urzędnicy i milicjanci - wyjaśnia Krzysztof Filip, pracownik gdańskiego IPN i jeden z redaktorów książki.

Wojska radzieckie z udziałem 1. i 2. Armii Wojska Polskiego zdobyły Berlin.

Radzieckie wojska wyzwoliły hitlerowski obóz koncentracyjny dla kobiet w Ravensbrueck. Od wiosny 1939 roku zamordowano tam blisko 90 tysięcy kobiet, w tym 35 tysięcy Polek.

Według sondaży przeprowadzonych w 2012 i 2013 roku, od 55 do 72 proc. mieszkańców Warszawy chce zachowania Pomnika Braterstwa Broni - symbolu radzieckiej okupacji. "Czterech śpiących" ma wrócić na swoje pierwotne miejsce na pl. Wileńskim na jesieni. Innego zdania są Internauci Wirtualnej Polski - za usunięciem pomnika jest 54%. Dlatego, zanim ostatecznie rozstrzygnie się los monumentu, 17 stycznia IPN przeprowadza akcję edukacyjną, aby przypomnieć mieszkańcom stolicy historię powstania pomnika. - Chcemy dać warszawiakom garść informacji na temat tego, czym ten pomnik był, kiedy został postawiony, dlaczego w tym właśnie miejscu i dlaczego został odsłonięty przez tę, a nie inną osobę - mówi w rozmowie z WP.PL dr Andrzej Zawistowski, dyrektor Biura Informacji Publicznej IPN.

W czasie II wojny światowej na froncie wschodnim psy wykorzystywano jako żywe bomby do niszczenia czołgów. Mimo że rzeczywista skuteczność "psów przeciwpancernych" była niewielka, czworonogi świetnie sprawdziły się jako broń psychologiczna.

Armia Czerwona i ludowe Wojsko Polskie rozpoczęły ofensywę mającą na celu przełamanie Wału Pomorskiego - systemu umocnień na wschodniej granicy III Rzeszy.

Wojska radzieckie wkraczają do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Naziści zamordowali w nim ponad półtora miliona osób, z których ponad milion stanowili Żydzi.

Dzień wcześniej zajęto Łobzów, dworzec towarowy, Olszę i Rakowice, a dopiero 19 stycznia - Stare Miasto.

17 stycznia 1945 roku, do Warszawy weszły wojska radzieckie i oddziały 1. Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy. Dwa dni później, 19 stycznia, wojska polskie i sowieckie wzięły udział w defiladzie na gruzach stolicy. W lewobrzeżnej Warszawie zburzonych było 85 proc. budynków. Nie było mostów, infrastruktury technicznej, budynków użyteczności publicznej, a także wielu zabytków. Ruiny były naszpikowane minami. Miasto sprawiało wrażenie wyludnionego, jednak w zburzonych domach ukrywało się około tysiąca osób, nazwanych "warszawskimi robinsonami".

W nocy, 13 stycznia, w Wilnie od kul i pod gąsienicami czołgów stacjonujących tam wojsk radzieckich zginęło 14 osób, a kilkaset zostało rannych. Tej nocy tysiące osób zebrało się przy strategicznych obiektach - przy Sejmie, budynku Litewskiego Radia i Telewizji i Wieży Telewizyjnej - by nie dopuścić do ich zajęcia przez siły sowieckie. Wydarzenia te stanowiły decydujący zwrot w walce o niepodległość Litwy. Zapoczątkowały też rozpad ZSRR. Tego dnia Litwa obchodzi Dzień Bojowników o Wolność Litwy.