Organizacja Małego Sabotażu "Wawer"

Organizacja Małego Sabotażu „Wawer” to organizacja młodzieżowa, która podczas II wojny światowej walczyła drogą „małego sabotażu”. Założono ją w 1940 roku i poddano przywództwu Komitetowi Głównemu WZW.

Wawer – utworzenie

Organizacja Wawer powstała w Warszawie, na początku 1940 roku z inicjatywy Aleksandra Kamińskiego. Wawer, składający się z młodzieży warszawskiej, działał na podstawie konspiracyjnego oddziału Szarych Szeregów i był podporządkowany KG Związku Walki Zbrojnej.

Nazwa „Wawer” odnosi się do podwarszawskiej wsi (dziś dzielnicy miasta), gdzie Niemcy dokonali zbrodni na ponad stu cywilach w nocy z 26 na 27 grudnia 1939 roku.

Wawer – struktury

Przy wstępowaniu do organizacji Wawer, każdy z członków musiał złożyć przysięgę wawerską, wzorowaną na przyrzeczeniu harcerskim. Wawer wydawał pisma konspiracyjne „Brzask” i „Wzlot”.

W rok po utworzeniu Wawer połączył się z Palmirami, inną organizacją młodzieżową o podobnym profilu i od tego czasu funkcjonował pod nazwą „Wawer-Palmiry”. Zrzeszył ponad 500 członków, a zdecydowana ich większość należała do Szarych Szeregów.

Organizacja wewnętrzna Wawra opierała się na podziale dzielnicowym. Kwaterze Głównej podlegały cztery okręgi: Praga, Centrum, Południe i Północ. Do Pragi należało Centrum, Grochów i Bródno, do Centrum Powiśle, Śródmieście Południe oraz Stare Miasto. W skład Południa wchodziła Ochota, Mokotów Północ i Mokotów Południe, a Północ obejmowała Wolę, Powązki i Żoliborz.

Największym z oddziałów był mokotowski. Jego dowódcami byli najsławniejsi członkowie Wawra, Stanisław Broniewski, Zygmunt Kaczyński oraz Stefan Mirowski.

Wawer – działania

Zadaniem Wawra było prowadzenie „małego sabotażu”. Chodziło o drobne akcje mające na celu zdezorientować lub upokorzyć wroga. Nawet w najtrudniejszych sytuacjach napisy na murach czy plakaty miały przypominać mieszkańcom Warszawy, że podziemie istnieje i nie zamierza się poddać.

Do działań Wawra należało:

• umieszczanie na murach i budynkach haseł antyhitlerowskich,
• malowanie symboli narodowych lub Polski Walczącej,
• malowanie litery V na znak zwycięstwa,
• usuwanie plakatów niemieckich, flag III Rzeszy, a także innych symboli hitlerowskich,
• gazowanie sal kinowych (dochód ze sprzedanych biletów przeznaczano na akcje propagandowe Generalnego Gubernatorstwa).

Wśród wielu akcji Wawra warto także wspomnieć wysyłanie fałszywych pism urzędowych do volksdeutschów (osób pochodzenia niemieckiego mieszkających poza granicami Niemiec), w których wzywano do stawienia się pod odpowiednim urzędem z naczyniami metalowymi, które miałyby zostać przeznaczone do fabryk niemieckiego przemysłu zbrojeniowego.

Działacze Wawra przeprowadzili także akcję przemianowywania ulic. W miejsce obowiązujących tabliczek umieszczali nowe, o nazwach patriotycznych, na przykład ulicę Wspólną nazwano ulicą Polski Podziemnej.

Inną godną uwagi akcją konspiracyjną Wawra było umieszczenie w nazistowskim „Nowym Kurierze Warszawskim” wawerskiego „Dodatku Nadzwyczajnego”, w którym zawarto prawdziwe informacje na temat walk i ówczesnej sytuacji politycznej. Dwukrotnie, w imieniny Władysława, Wawrowi udało się ostemplować dziennik pieczątką z życzeniami dla Prezydenta Władysława Raczkiewicza oraz generała Władysława Sikorskiego, Naczelnego Wodza RP.