nikita chruszczow

- Rok 1956 to początek upadku PRL. Po pierwsze dlatego, że robotnicy – których w komunistycznej ideologii uważano za sam rdzeń państwa – w tak wyraźny sposób zaprotestowali przeciwko niegodziwości tego systemu. Po drugie, społeczeństwo polskie wyzwoliło się z gorsetu, w który wciśnięto je we wczesnych latach 50. Poczuło w sobie siłę, że jednak może coś zmienić, że ma na coś wpływ. Zniknął też wszechobecny strach przed władzą bezpieki – mówi Piotr Bojarski, autor zbioru reportaży historycznych ''1956. Przebudzeni''. - Władza zaczęła też przywracać honor żołnierzom AK. Oni stali się fundamentem, na którym można było budować kontrpropozycję do oficjalnie obowiązującej ideologii. To wszystko to były takie małe ziarenka, które rzucone na polską glebę zaczęły rosnąć, aż w końcu rozsadziły komunizm w Polsce.

Gdy z Rosji zaczęły przedostawać się doniesienia mordowaniu tysięcy ludzi - również Polaków, część zachodnich komunizujących intelektualistów zaczęła usprawiedliwiać bolszewicki terror. Feliksa Dzierżyńskiego chwalono za szybkie i humanitarne pozbywanie się więźniów, za które "sami skazańcy musieli być mu wdzięczni". Kultem otoczono rewolucyjną przemoc, której depozytariuszem była radziecka policja polityczna - GPU. Zachodni "pożyteczni idioci" - jak określał ich Lenin, uwierzyli, że im szybciej zabije się wszystkich wrogów, tym prędzej będzie można odłożyć pistolety - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

Wśród najważniejszych działaczy PZPR Moskwa miała swoich faworytów, którzy mogli liczyć na szczególną przychylność i protekcję. Był wśród nich m.in. Edward Gierek. Kreml nie ufał jednak w pełni władzom PRL, dlatego działania polskiego rządu uważnie obserwowała sieć agentury. Jej szkielet tworzyło około 800 sowieckich oficerów, którzy po 1954 roku pracowali w wojsku, ministerstwach i najważniejszych urzędach centralnych. Do dziś nie jest jasne, czym naprawdę się zajmowali.