kresy wschodnie

Zdrady dopuściły się nasze mniejszości. Wszystkie mniejszości. We wsiach, w których dominował żywioł białoruski i ukraiński, Sowieci byli tak samo witani jak w miasteczkach, w których dominowali Żydzi. Uważanie wszystkich Żydów za zdrajców jest skrajnie głupie. Oczywiście, że byli Żydzi - wśród nich także byli legioniści - którzy dobrze się Polsce przysłużyli - mówi prof. Krzysztof Jasiewicz.

• Polska w latach 20. nie wywiązała się z zobowiązań podjętych wobec Ukraińców
• Dochodziło również do ekscesów władzy względem Ukraińców
• Z kolei ukraiński ruch narodowy wykorzystywał brutalne metody walki, w tym terror

• Pod koniec II wojny światowej Polaków wcielano do tzw. "istriebitielnych batalionów" NKWD
• Często do jednostek rekrutowano siłą, nie pozostawiając miejsca na wybór
• Celem istriebitielnych batalionów była walka z UPA pod sowieckim kierownictwem
• Historycy spierają się, jak oceniać tę formację: jako ''kresowe orlęta'' czy raczej z ''enkawudzistów'?'

Po niepowodzeniu akcji "Burza" na Kresach Wschodnich, część Armii Krajowej Ewakuowała się, aby uniknąć aresztowań i śmierci z rąk NKWD. Setki żołnierzy postanowiły jednak pozostać, aby chronić miejscową polską ludność. Do końca 1948 roku NKWD praktycznie zlikwidowało inne większe polskie oddziały partyzanckie i struktury konspiracyjne działające na ziemiach nowogródzkiej i grodzieńskiej. Na celowniku pozostał wciąż nieuchwytny ppor. Anatol Radziwonika "Olech". Ostatni z polskich żołnierzy walczyli na wschodzie do połowy lat 50., 10 lat po zakończeniu II wojny światowej.

Francuski historyk Daniel Beauvois pisząc o Kresach Wschodnich, twierdzi, że była to historia o okrutnym wykorzystywaniu ukraińskiej ludności przez polską szlachtę. O tym, że jeszcze w XIX wieku polski pan mógł bezkarnie prać po mordzie wschodniego chłopa, utwierdzając go w jego podłym położeniu - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

W roku obecnym obchodzimy 70. rocznicę ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich z UPA i SS Galizien. Zbrodnia ta, po wcześniejszym wymordowaniu Wołynia, objęła także Małopolskę Wschodnią, czyli dawną Galicję Wschodnią, oraz Lubelszczyznę. Jedną z pierwszych wiosek wymordowanych w 1944 r. był Korościatyn - pisze ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski w artykule dla Wirtualnej Polski.

Międzywojenne Kresy, tak jak cała II Rzeczpospolita, kojarzą się głównie z odzyskaną niepodległością, budowaniem państwa, dorobkiem i spokojnym życiem. Tymczasem Kresy pełne były niepokojów społecznych, politycznych i etnicznych. Jak mogło być inaczej kiedy do miasta daleko, żyje się w ziemiance, a Warszawa to drugi koniec świata. Władza nie radziła sobie również z falą przestępczości. W 1924 r. ok. 100 uzbrojonych bandytów napadło na pociąg z najważniejszymi ludźmi w regionie. Podróżnych okradziono ze wszystkiego, co przedstawiało jakąś wartość. Biskup stracił swój krzyż, a wojewodę i komendanta okręgowej policji bandyci rozebrali i zabrali im ubrania.