Setna rocznica urodzin Jana Karskiego

Dziś na Zamku Lubelskim zostaną wręczone Orły Jana Karskiego, nagrody przyznane po raz 15., a ustanowione przez patrona, wiosną 2000 roku, z autorską sentencją: "dla tych, którzy godnie nad Polską potrafią się zafrasować, zaś nie będąc Polakami dobrze Polsce życzą".

Tegoroczne wyróżnienia otrzymała Rodzina Kozielewskich - "za kultywowanie wartości, które stworzyły najwybitniejszego jej przedstawiciela", czyli Jana Karskiego oraz organizacja Rotary International - "za czynienie dzieł dobra, a Polski lepszą".

Żołnierz Armii Krajowej, Jan Karski, jako pierwszy przekazał na Zachód osobistą relację o zagładzie Żydów w okupowanej przez hitlerowców Polsce. Po wojnie osiedlił się w Stanach Zjednoczonych. Zmarł w Waszyngtonie w wieku 86 lat.

Po klęsce wrześniowej Karski trafił do Krakowa i tam wstąpił do ruchu oporu. Kilkakrotnie jako kurier-emisariusz dostarczał informacji rządowi na uchodźstwie. W listopadzie 1942 roku przedostał się do Londynu i przekazał doniesienia o sytuacji w okupowanej Polsce, a zwłaszcza informacje o eksterminacji Żydów, które zdobył, docierając w przebraniu do obozu zagłady w Bełżcu i do getta warszawskiego. W 1943 roku złożył raport prezydentowi Franklinowi Rooseveltowi.

Po wojnie osiadł w Stanach Zjednoczonych. Podjął pracę na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, gdzie wykładał historię dyplomacji. W 1952 roku otrzymał tytuł doktora filozofii. Prowadził także wykłady w Pentagonie dla amerykańskiego korpusu oficerskiego. Był autorem wielu prac historycznych, między innymi "Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919-1945. Od Wersalu do Jałty".

Jan Karski został uhonorowany najwyższym polski odznaczeniem Orderem Orła Białego, otrzymał także amerykański Medal Eisenhowera. W 1982 roku przyznano mu tytuł "Sprawiedliwy Wśród Narodów świata" i honorowe obywatelstwo Izraela. Pośmiertnie został odznaczony Prezydenckim Medalem Wolności - najwyższym odznaczeniem cywilnym Stanów Zjednoczonych.