Marcin Makowski: Kwaśniewski w raporcie amerykańskich śledczych. Czy były prezydent ma się czego obawiać?

W piątek 14 września światło dzienne ujrzał raport Roberta Muellera, o którym w kontekście ”polskiego wątku” mówiło się już przynajmniej od lutego. Owym wątkiem, jak dowiadujemy się oficjalnie, stało się wymienienie kilkukrotnie z imienia i nazwiska Aleksandra Kwaśniewskiego. Z dokumentów, które zostały złożone w sądzie po przesłuchaniu Roberta Manaforta, oskarżonego o działanie jako niezarejestrowany zagraniczny agent wynika, że były prezydent mógł wraz z innymi europejskimi politykami przyjmować gotówkę od lobbysty Wiktora Janukowycza oraz managera kampanii Donalda Trumpa. Sam zainteresowany stanowczo zaprzecza podobnym insynuacjom.

”Działałem w imieniu Parlamentu Europejskiego na rzecz podpisania umowy stowarzyszeniowej przez Ukrainę z Unią Europejską i uwolnienia więźniów politycznych - szczególnie Julii Tymoszenko. Wtedy spotykałem się z Manafortem, który oficjalnie był doradcą Janukowycza i miał na niego duży wpływ” - stwierdził w poniedziałkowej rozmowie w RMF FM Kwaśniewski. Jak dodał, ”żadnych pieniędzy od Manaforta ani od Ukraińców nigdy nie otrzymał”. Nie zmienia to jednak faktu, że sprawa wygląda na poważną i nie da się jej zbyć zwykłym machnięciem ręki.

Tajemnicza "Grupa Habsburg"

Chodzi bowiem nie tyle o ewentualne jednostkowe korzyści materialne, ale stworzenie swoistej ”lobbingowej grupy szybkiego reagowania”. Miała mieć ona również konkretną nazwę: ”Grupa Habsburg” .Według amerykańskiego specprokuratora składała się z elitarnego grona byłych przywódców państw europejskich, które wypowiadało się korzystnie na temat ówczesnego ukraińskiego rządu w latach 2012-2013, czyli dokładnie w tym samym czasie, w którym Manafort pracował dla prezydenta Wiktora Janukowycza. Zdaniem amerykanów Manafort wraz ze swoim wspólnikiem Rickiem Gatesem miał założyć oraz potajemnie kierować działaniami grupy osobistości ”występujących na rzecz Ukrainy oraz przemawiających w tym zakresie na konferencjach w Stanach Zjednoczonych”.

W akcie oskarżenia sformułowanym w piątek 23 lutego, czytamy m.in. o dwóch milionach euro, które poprzez cztery zagraniczne tajne konta bankowe, miały być rozdysponowane pomiędzy polityków, występujących w rolach ”niezależnych ekspertów” od polityki wschodniej. W poufnym dokumencie datowanym na czerwiec 2012 r., do którego dotarli śledczy, Manafort wspomina o ”super VIP-ach”, którzy ”w małych grupach, stworzonych z wysokich szczeblem europejskich liderów opinii i ich wiarygodnych przyjaciół, będą działać nieformalnie i bez widocznych powiązań z rządem ukraińskim”. Owa grupa miała być wytypowana przez ”byłego europejskiego kanclerza”, przedstawionego jako ”zagraniczny polityk A”.

Zdaniem Roberta Muellera, szczególnie w 2013 r., członkowie ”Grupy Habsburg” mieli intensywnie i zakulisowo wpływać na stanowisko amerykańskich kongresmenów, przedstawiając przychylny obraz prorosyjskiego rządu Janukowycza. Choć w dokumentach - gdy mowa o personaliach członków ”Grupy Hapsburg” nie padają konkretne nazwiska, zdaniem ”Financial Timesa” i ”Washington Post”, na jej czele stali były austriacki kanclerz Alfred Gusenbauer oraz były premier Włoch i szef Komisji Europejskiej – Romano Prodi. W rozmowie z BBC Gusenbauer potwierdził, że w dobrej wierze ”działał na rzecz zbliżenia się Ukrainy do Unii Europejskiej i USA”, w tym celu spotykając się z członkami Kongresu na zlecenie grupy lobbingowej Mercury Public Affairs. Jak się okazało, firma organizowała również spotkania edukacyjne w USA z udziałem innych postaci życia publicznego z Europy, w tym ze wspomnianym Kwaśniewskim.

"Nie otrzymywałem żadnych pieniędzy"

Były prezydent odcina się jednak od powiązań z ludźmi Wiktora Janukowycza. ”Żadnych formalnych kontaktów z Manafortem nie miałem, nie otrzymywałem od niego żadnych pieniędzy” - stwierdził w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej”. Jak dodał, w latach 2012-13 organizowanych było wiele debat i konferencji na temat Ukrainy. - Brałem w nich udział, czasem z Prodim, czasem z Gusenbauerem. Oczywiście, braliśmy honoraria. Może Manafort opłacał je przez swoje firmy? Ale to były publiczne, jawne debaty - stwierdził Kwaśniewski w rozmowie z Onetem, gdy po raz pierwszy w mediach w kontekście lobbingu pojawiło się także jego nazwisko. Również Alfred Gusenbauer zapewniał w rozmowie z austriacką agencją prasową APA, że nigdy nie otrzymywał pieniędzy pośrednio ani bezpośrednio od prezydenta Janukowycza.

Także biuro prasowe Romano Prodiego wyraźnie odcięło się od jakichkolwiek oskarżeń o udział w płatnym i niezarejestrowanym na terytorium USA lobbingu na rzecz interesów ówczesnego promoskiewskiego prezydenta Ukrainy. W toku śledztwa, pomimo początkowych zapewnieniach o braku poczuwania się do winy, Paul Manafort zawarł porozumienie z prokuratorami federalnymi. Podczas przesłuchania w sądzie 13 września ujawnił, że działał w ramach spisku wymierzonego w Stany Zjednoczone oraz był niezarejestrowanym lobbystą, zobowiązał się też do współpracy z zespołem Roberta Muellera. Warto zaznaczyć, że akt oskarżenia przeciwko Manafortowi nie stwierdza, by działalność Aleksandra Kwaśniewskiego czy innych polityków europejskich wprost naruszała prawo.

Próbowaliśmy się w tej sprawie skontaktować z Aleksandrem Kwaśniewskim, niestety nie odbierał telefonów i nie odpisywał na SMS-y. Jeśli to się zmieni, uaktualnimy artykuł o komentarz byłego prezydenta.

Marcin Makowski dla WP Opinie