Księstwo Warszawskie

Księstwo Warszawskie powstało w 1807 roku na mocy postanowień Napoleona, cara Aleksandra I i króla Prus Fryderyka Wilhelma. Księstwu kres położyły ustalenia Kongresu Wiedeńskiego.

Księstwo Warszawskie – przyczyny utworzenia

Księstwo Warszawskie zostało utworzone w wyniku sukcesów cesarza Francji Napoleona Bonaparte nad Prusami i Rosją. Francja podbiła tereny dwóch zaborów pruskich, na których powołała namiastkę państwa polskiego.

Ze strony cesarza Napoleona Bonaparte Księstwo Warszawskie miało być podległym mu terenem, które stanowiłoby punkt stacjonowania wojsk w Europie Środkowej.

Kiedy powstało Księstwo Warszawskie

Księstwo Warszawskie powstało na mocy traktatów pokojowych podpisanych w Tylży nad Niemnem przez francuskiego cesarza Napoleona Bonaparte i cara Rosji Aleksandra Romanowa (7 lipca 1807 roku) oraz Napoleona i króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna (9 lipca 1807 roku).

Księstwo Warszawskie – organizacja

Terytorium Księstwa Warszawskiego obejmowało ziemie II i III zaboru pruskiego, a po nieudanym ataku zbrojnym Austrii w 1809 roku powiększone o tereny III rozbioru austriackiego.

Stolicą Księstwa Warszawskiego została Warszawa, a całe terytorium zostało podzielone najpierw na sześć, a po dołączeniu ziem austriackich na dziesięć departamentów. Stolicami regionów były Warszawa, Poznań, Bydgoszcz, Kalisz, Płock, Łomża, a później także Kraków, Lublin, Radom i Siedlce. Nad departamentami Księstwa Warszawskiego czuwali prefekci, stanowiska stworzone na wzór francuski.

Na czele Księstwa Warszawskiego stał król saski, od teraz tytułowany księciem warszawskim, Fryderyk August Wettyn, wnuk polskiego króla panującego w latach 1733–1763, Augusta III Sasa.

Księstwo Warszawskie – konstytucja

Dokumentem określającym status Księstwa Warszawskiego była konstytucja nadana przez Napoleona Bonaparte 22 lipca 1807 roku w Dreźnie. Ustawa zasadnicza wzorowana była na konstytucji francuskiej uchwalonej w 1799 roku, ponieważ Konstytucja 3 maja uznawana była za zbyt konserwatywną.

Konstytucja Księstwa Warszawskiego zakładała zniesienie podziału stanowego w społeczeństwie i równość wszystkich obywateli wobec prawa. Nie zakładała jednak uwłaszczenia chłopów i zniesienia pańszczyzny. Sprawy cywilne miały być rozwiązywane na podstawie Kodeks Cywilny obowiązujący we wszystkich państwach satelitarnych Francji.

Kwestie ustrojowe ujęte w konstytucji Księstwa Warszawskiego odnosiły się do ujednolicenia sądownictwa, utworzenia izby poselskiej na 9-letnią kadencję składającej się z 60-100 posłów, a także powołania senatu z dożywotnią nominacją. Według nowej konstytucji prawa polityczne, zarówno czynne, jak i bierne nabywali tylko ci, którzy posiadali wymagany stan majątkowy.

Władzę w Księstwie Warszawskim sprawowała Komisja Rządząca, w 1809 roku przemianowana na Radę Ministrów. Na jej czele stanął początkowo Stanisław Machałowski, potem Stanisław Kostka Potocki. Rada posiadała 6 ministerstw i sekretarza stanu. Zarówno politykę wewnętrzną, jak i zagraniczną polski rząd prowadził w porozumieniu z władzami Saksonii podległej Napoleonowi Bonaparte. W Księstwie Warszawskim rezydował także specjalny wysłannik francuski, którego zadaniem była kontrola prac polskich władz.

Księstwo Warszawskie – rozwiązanie

Do rozwiązania Księstwa Warszawskiego doszło 3 maja 1815 roku podczas Kongresu Wiedeńskiego. W miejsce części ziem Księstwa utworzono Królestwo Polskie całkowicie zależne od Imperium Rosyjskiego. Pozostałe tereny wcielono do terytorium Prus (Wielkie Księstwo Poznańskie i ziemia chełmińska) oraz Austrii (okręg Wieliczki). Ponadto utworzono niezależne Wolne Miasto Kraków.