Józef Poniatowski

Książę Józef Poniatowski charakteryzował się niespotykanym talentem wojskowym i był legendą jeszcze za życia. Uczestniczył w pięciu wielkich wojskowych kampaniach, praktycznie nie zdejmując z butów ostróg do jazdy konnej, a z ust nie wyjmując nieodłącznej fajki. Był również znanym ze skandali obyczajowych playboyem na granicy bankructwa.

Książę Józef Poniatowski – biografia

Książę Józef Antoni Poniatowski urodził się w pięknym pałacu 7 maja 1763 roku we wspaniałym rodzie austriackim, zasłużonym dla cesarzy i nagrodzonym z tego tytułu ziemiami zabranymi czeskiej szlachcie. Jego rodzicami byli hrabina Teresa Herula z Kinskich, dama dworu cesarzowej oraz Andrzej Poniatowski herbu Ciołek, brat późniejszego króla Polski i austriacki generał.

Książę Józef Poniatowski otrzymał godność książęcą w wieku roku. Spędził dzieciństwo w Wiedniu i Pradze (nazywany Pepim), a dzięki patronatowi stryja, bliskiego mu Stanisława Augusta Poniatowskiego, wychowywano go na Polaka i patriotę. Mówił po francusku, niemiecku, polsku, lecz miał spore trudności z opanowaniem rodzimej ortografii, czego dowodem jest chociażby pisownia własnego imienia, ”Juzeff”.

Książę Józef Poniatowski – kariera militarna

Młody książę Józef Poniatowski zawsze lubił zwracać na siebie uwagę, był odważny i pełen fantazji. W wieku 16 lat wstąpił do armii austriackiej i po 4 latach został majorem, otrzymując po drodze odznaczenia wojskowe. W 1788 roku otrzymał stopień pułkownika. Józefa Poniatowskiego mianowano adiutantem cesarza Józefa I po odniesieniu ran w kampanii tureckiej i uratowaniu życia księciu Schwarzenbergowi.

Na rozkaz stryja, króla Polski, książę Józef Poniatowski przeniósł się do Warszawy w 1789 roku. Armia polska odbudowywała się wówczas powoli (według ustaleń sejmu miała osiągnąć docelowo 100 tysięcy żołnierzy) i młody wojskowy miał objąć stanowisko generalskie. Wyświęcono go razem ze starszym o 17 lat i już zasłużonym Tadeuszem Kościuszko.

W tym momencie stateczny demokrata Kościuszko zaprzyjaźnił się z uwielbiającym szalone zabawy i hulanki Józefem Poniatowskim. Warto dodać, że według historyków kochały go zwłaszcza panie z lepszych rodów, Poniatowski preferował jednak te niżej urodzone, choć nie był zbyt wybredny.

Książę Józef Poniatowski dowodził swoich militarnych umiejętności, ćwicząc z powodzeniem armię polską, na której czele stanął niebawem w starciu z Rosjanami. Zwycięska bitwa pod Zieleńcami 18 czerwca 1792 roku zaowocowała przyznaniem zarówno księciu Józefowi Poniatowskiemu, jak i Tadeuszowi Kościuszce, orderów Virtuti Militari.

Walczył o niepodległość Polski i sprzeciwiał się układom z rozbiorcami, wiodąc następnie dla rozrywki hulaszczy tryb życia. Dopiero 7 grudnia 1806 roku Józef Poniatowski ponownie stanął na czele polskich sił zbrojnych, następnie został dyrektorem wojny Komisji Rządzącej, a w kolejnym roku jesienią Ministrem Wojny. Żołnierze kochali swojego przywódcę i wykonywali jego rozkazy, idąc za bohaterskim Józefem Poniatowskim w ogień m.in. w trakcie wojny austriacko-polskiej w 1809 roku, kiedy zmuszono Austriaków do opuszczenia Warszawy.

Obszar Księstwa Warszawskiego znacznie się wówczas powiększył. Następnie książę Józef Poniatowski wyróżniał się w trakcie kampanii w 1812 roku i wyprawy na Moskwę, gdzie był niejednokrotnie ranny. W czasie przeprawy do Niemiec w kolejnym roku sprawnie dowodził kilkunastotysięczną armią, która została jednak zaskoczona przez nieprzyjaciela w Lipsku.

Po wydaniu ostatniego rozkazu, dotyczącego osłony francuskiej armii, książę Józef Poniatowski zginął 19 października 1813 roku w wezbranych wodach rzeki Estery, tuż przy wysadzonym moście.

Książę Józef Poniatowski – ciekawostki

Okres przyjaźni z Tadeuszem Kościuszko szczególnie burzliwie zapisał się w historii młodego Józefa Piłsudskiego. Książę Józef Poniatowski otrzymał od króla pałac Pod Blachą w Warszawie, nieopodal Zamku Królewskiego, który prędko przemieniono w centrum towarzyskiego życia stolicy Polski. Bale się nie kończyły, a książę Poniatowski znalazł wreszcie upragnioną lokalizację do spotykania się z licznymi damami. Sprowadził zza granicy whisky, odkryty powóz angielski, kariolkę, do prowadzenia, stojąc, zaprzęgany tradycyjnie w jednego konia. Józef Poniatowski używał jednak nawet czterech rumaków, co skutkowało osiąganiem przez pojazd ogromnej szybkości.

Pamiętnikarze, jak np. Kajetan Koźmian, opisywali chociażby, jak wyglądał zakład, wygrany przez księcia Poniatowskiego. Uparł się on bowiem, że da radę przejechać whisky przez całą Warszawę bez ubrania w ciągu dnia. I oczywiście to zrobił, a na trasie zgromadziły się istne tłumy, w tym rozochocone niewiasty, które odtąd darzyły pociągającego bawidamka jeszcze silniejszymi uczuciami. Józef Poniatowski odznaczał się bowiem nie tylko ułańską fantazją, ale był bardzo przystojnym mężczyzną. Miał jedynie kompleksy na punkcie lekko przerzedzonej czupryny, co jednak skutecznie maskował dyskretnym tupecikiem.

Gdy książę Józef Poniatowski był młody, pewna Cyganka wywróżyła mu wysokie stanowiska oraz śmierć z powodu sroki – po niemiecku Elster. Słowo to jest również nazwą własną rzeki, w której ciężko ranny książę Józef Poniatowski został pomyłkowo ostrzelany, wskakując w nurt na koniu.