Jan Długosz

Jan Długosz, jako jeden z pierwszych na terenie Polski, zajmował się również heraldyką, historyczną dziedziną nauki, zgłębiającą pochodzenie i znaczenie herbów. Ten najwybitniejszy polski historyk i kronikarz uchodził jednocześnie w środowisku za plotkarza. Miał problem z obiektywnym przedstawianiem zwłaszcza faktów, dotyczących jego protektora, krakowskiego biskupa Zbigniewa Oleśnickiego.

Jan Długosz - życiorys

Jan Długosz przyszedł na świat 1 grudnia 1415 roku w na ziemi sieradzkiej w Brzeźnicy. Jego ojcem był Jan Długosz z Niedzielska, zasłużony uczestnik bitwy pod Grunwaldem, który otrzymał starostwo i miał 12 dzieci z 2 żonami. Stryj Jana Długosza odprawiał mszę dla króla przed wspomnianą walką. Przeciętnie zamożny ród szlachecki Długoszów posługiwał się herbem Wieniawa. Matka Jana Długosza to Beata, córka Marcina z Borowna.

Zanim Jan Długosz okrzyknięty został ojcem rodzimej historiografii, uczęszczał do szkoły parafialnej oraz na studia do Akademii Krakowskiej. Pracował jako notariusz na dworze biskupa, w latach 1433-55 był jego sekretarzem i kanclerzem, otrzymał również tytuł kanonika. Na służbie u króla Kazimierza Jagiellończyka Jan Długosz m.in. wychowywał sześciu królewiczów i uczestniczył w zagranicznych podróżach dyplomatycznych oraz pertraktacjach w trakcie wojny trzynastoletniej.

W 1471 roku wziął udział w koronacji Władysława II Jagiellończyka w Pradze, ale odmówił zostania tamtejszym arcybiskupem. Ufundował wiele polskich świątyń katolickich, ponadto utrzymywał swój warsztat budowlany. Jan Długosz zmarł 19 maja 1480 roku w Krakowie, nie zdążywszy objąć krakowskiego arcybiskupstwa. Po 4 stuleciach prochy kronikarza przeniesiono do Krypty Zasłużonych w kościele na Skałce.

Jan Długosz – roczniki i książki

Duchowny, geograf, dyplomata, kronikarz i historyk Jan Długosz zasłynął przede wszystkim, tworząc dzieło swego życia: ”Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego”. Obejmowały one dzieje Polski od jej powstania do roku 1480 w 12 księgach, uwzględniając również geograficzny obraz kuli ziemskiej i polską hydrografię. Jan Długosz skupił się tutaj również na czczonych przez Słowian bogach. Opracowanie powstawało przez 25 lat.

Kolejnym ważnym tytułem Jana Długosza jest Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (Opera omnia), zachowany w całości w oryginale. Powyższy spis to skrupulatny rejestr na zamówienie krakowskich władz kościelnych z lat 70-tych XV wieku. Jan Długosz zinwentaryzował wszelkie dobra, posiadane przez duchowieństwo, zatrudnione w krakowskiej diecezji, pierwotnie na prośbę biskupa Zbigniewa Oleśnickiego. Stan posiadania księży był wówczas szeroko dyskutowaną kwestią, której według kronikarza Jana Długosza należało bronić.

Jan Długosz stworzył również książki heraldyczne, m.in. Banderia Prutenorum z 1448 roku, z wizerunkami krzyżackich chorągwi, pochodzących z bitwy pod Grunwaldem, a także liczne opisy herbów, nie tylko z terenu Królestwa Polskiego. Jego autorstwa są także żywoty świętych czy katalog polskich biskupów.