18 grudnia - kalendarium historyczne

18 grudnia 1865 - Zniesienie niewolnictwa w USA

W Stanach Zjednoczonych - ratyfikując XIII poprawkę do konstytucji - zniesiono niewolnictwo.

18 grudnia 1913 - Urodził się kanclerz RFN Willy Brandt

Socjaldemokrata i antyfaszysta Willy Brandt przeszedł do historii jako inicjator pojednania z Europą Wschodnią. Kanclerz RFN klęczący pod Pomnikiem Bohaterów Getta stał się symbolem nowych Niemiec. Wzbudzał skrajne emocje - uwielbiano go i nienawidzono. Urodził się 18 grudnia 1913 r.

Willy Brandt zasiadał w fotelu kanclerskim tylko pięć lat. To zaledwie epizod w porównaniu z 14-letnią kadencją Konrada Adenauera (1949-1963) czy jeszcze dłuższymi rządami Helmuta Kohla (1982-1998).

Pierwszy socjaldemokratyczny kanclerz RFN wykorzystał swoją krótką kadencję (1969-1974) do przełamania nieufności wobec Niemców będącej skutkiem wojny i do rozpoczęcia procesu pojednania z Polakami, Rosjanami i innymi narodami Europy Środkowej i Wschodniej, które ucierpiały wskutek nazistowskiej agresji i okupacji.

W polityce wewnętrznej Brandt realizował hasło "Odważmy się na więcej demokracji", reformując skostniałe struktury społeczne i wyciągając rękę do buntującej się młodzieży, zaczynającej wtedy zadawać pytania swoim ojcom, co robili w czasie wojny. "Był idolem naszego pokolenia; przeciwieństwem naszych milczących rodziców, twierdzących, że nic nie wiedzieli i nic złego nie zrobili w czasach nazistowskiego terroru" - pisze Holger Schmale w weekendowym wydaniu "Berliner Zeitung".

Wiarygodność Brandta wynikała z jego niezwykłego jak na niemieckie warunki życiorysu. Herbert Frahm, bo tak brzmiało pierwotne nazwisko późniejszego kanclerza, urodził się 18 grudnia 1913 roku w Lubece jako nieślubne dziecko ekspedientki. Do SPD wstępuje jako 16-latek, jednak wkrótce porzuca socjaldemokratów na rzecz bardziej radykalnej Socjalistycznej Partii Robotniczej (SAP), rokującej - jego zdaniem - większe nadzieje na skuteczną walkę z rosnącymi w siłę nazistami.

Po dojściu do władzy Hitlera w 1933 roku, poszukiwany przez Gestapo socjalista ucieka do Norwegii z zadaniem zorganizowania zagranicznych struktur partii. Przyjmuje pseudonim Willy Brandt, który po wojnie staje się jego nazwiskiem. Ten okres jego życia pełen jest dramatycznych momentów. W 1936 roku przez kilka miesięcy przebywa nielegalnie w Niemczech, a rok później jako dziennikarz relacjonuje przebieg wojny domowej w Hiszpanii.

Po zakończeniu wojny Brandt przyjeżdża do Niemiec jako korespondent prasy skandynawskiej. Opisuje dla gazet duńskich i norweskich przebieg procesu zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. Dwa lata później decyduje się na stały powrót do Niemiec. - Miałem wrażenie, że w kraju jestem bardziej potrzebny - powie w jednym z wywiadów. Zniechęcony do radykalnych ideologii, rozpoczyna karierę w SPD. W latach 1957-1966 jest burmistrzem Berlina Zachodniego - "miasta frontowego" wolnego świata.

Kluczowym doświadczeniem, które zdecydowało o jego wyborze polityki odprężenia, była budowa w 1961 roku przez władze NRD muru dzielącego Berlin na dwie części, przy całkowitej bierności aliantów zachodnich. W liście, będącym odpowiedzią na prośbę Brandta o pomoc, prezydent John F. Kennedy napisał, że mur można zlikwidować tylko za pomocą wojny, a nikt nie ma zamiaru jej z tego powodu wywoływać.

- Zrozumieliśmy, że podział (Niemiec) będzie trwał długo - pisze najbliższy współpracownik Brandta - Egon Bahr, twórca koncepcji polityki "zmiana poprzez zbliżenie". Późniejsza "Ostpolitik" (polityka wschodnia) rządu Brandta opierała się na założeniu, że aby w przyszłości zmienić powojenny status quo, należy najpierw go uznać.

W pierwszej połowie lat 60. Brandt przegrał dwukrotnie walkę o stanowisko kanclerza. W tym czasie stał się obiektem niewybrednych ataków ze strony rządzących chadeków. Politycy CDU i CSU wypominali mu emigrację w czasie wojny jako zdradę ojczyzny. - Co pan robił przez dwanaście lat za granicą? Bo my wiemy, co robiliśmy tutaj, w kraju - pytał premier Bawarii Franz Josef Strauss. Zaś Adenauer zwracał się do niego per "Brandt alias Frahm".

Natomiast wielu lewicowych i liberalnych int

18 grudnia 1940 - Hitler zatwierdza plan ataku na ZSRR

Adolf Hitler zatwierdził plan wojny przeciwko Związkowi Radzieckiemu - "Plan Barbarossa".

poprzedni dzień

następny dzień