historia(strona 2/100)

Okupant wymordował wieś znaną z pomocy partyzantom. W odwecie Armia Krajowa zorganizowała jedną ze swoich szczególnie brawurowych akcji.

Prymas piszący o „ustawie śmierci narodu”. Lekarze obnoszący się ze swoją pobożnością, bo odebrano im dochody z pokątnych skrobanek. I kobiety, którym tylko teoretycznie dano prawo do decydowania o czymkolwiek.

W młodości wzbudzała oburzenie. Pod koniec życia mawiano o niej: “staroświecka guwernantka i nudna moralizatorka”. Pośmiertnie stała się bohaterką obyczajowego skandalu. Czy wiesz o kim mowa?

Pracowały na kilka etatów. W ciągu dnia zarabiały w biurach, szpitalach, nierzadko w cudzych domach, by wieczorem powrócić do własnych czterech ścian i zacząć pracę od początku. Oprać, wypucować, nakarmić… O wszystkim musiały pamiętać i wszystko było na ich głowie. Słowem: przedwojenne kobiety uwijały się jak niewolnice. A jak są traktowane współcześnie?

O tym, że Jan III Sobieski był nazistą, dowiedzieliśmy się niedawno ”dzięki” wandalom, którzy zdewastowali postument upamiętniający odsiecz wiedeńską na wzgórzu Kahlenberg. Podobne - i absurdalne - wikłanie historii w bieżącą politykę ostatnio przybrało na sile zwłaszcza w USA. Tam, poza dowódcami Konfederacji, zaczął przeszkadzać nawet Krzysztof Kolumb.

Niedobrze się stało, że tak ważne i symboliczne dla wszystkich Polaków uroczystości jak rocznica wybuchu II wojny światowej na Westerplatte, stały się również areną politycznego spięcia. Tracimy na tym wszyscy.

Ktoś ewidentnie doszedł do wniosku, że wciąż żyjemy w czasach, w których o uwagę ucznia nauczyciel walczy tylko z kluskami, które mama po południu wstawi na stół. Ewentualnie z wizją świetnej zabawy z pomocą żeliwnego koła i znalezionego w drodze do szkoły patyka.

Węgry w czasie II wojny światowej były jednym z państw satelickich współpracujących z hitlerowskimi Niemcami. Stało się to za rządów Miklósa Horthyego, byłego admirała austro-węgierskiej floty.

Niemcy, pomimo niespełna ośmiu dekad od wybuchu II wojny światowej, w niektórych aspektach nadal nie potrafią uporać się z przeszłością. Niestety, coraz częściej daje ona o sobie znać również na tak niebezpiecznym polu jak armia. Przypadki kultu Wehrmachtu we współczesnej Bundeswehrze nie należą do rzadkości i nie biorą się znikąd.

- Moja mama zawsze powtarzała: ''Miłuj bliźniego jak siebie samego'' - mówi w rozmowie z WP 84-letnia Wanda Kołomijska, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. Dzięki jej matce, Helenie Turczyńskiej, w Brwinowie pod Warszawą dwudziestu czterech Żydów, w tym kilkoro dzieci, przeżyło Holokaust. - Ja uważam że to była słuszna sprawa i tak powinno się postępować - tłumaczy bez chwili wahania. Gdy wybuchła wojna, ''Wandzia, mała pomocnica'' miała siedem lat.

Początek Zimnej Wojny i konieczność zajęcia stanowiska w związku ze stratami podczas II wojny światowej przyczyniły się do powstania legendy o „czystym” Wehrmachcie w Niemczech Zachodnich. W różnej formie spotkał się z nią każdy, kto sięgnął po wspomnienia niemieckich oficerów.

Latem 1944 roku zachodnim Aliantom udało się wyjść z przyczółków w Normandii i szybko wyzwolić niemal całą Francję. Wyglądało na to, że ich wojska szybko przedrą się na terytorium Niemiec, dlatego zaczęto rozważać kwestię ich przyszłej administracji. Do najbardziej kontrowersyjnych pomysłów na powojenną organizację Niemiec należał plan amerykańskiego ministra finansów Henry'ego Morgenthaua, który chciał zniszczyć niemieckie miasta i przemysł i przekształcić Niemcy w kraj rolniczy.

Wojnę spędził "w ścianie”. Życie zawdzięcza trójce ludzi, w tym Tadkowi, nastoletniemu chłopcu, który codziennie przez wiele miesięcy przynosił mu jedzenie.

W wojnie polsko-bolszewickiej, prowadzonej w latach 1919-1921, po polskiej stronie walczyło kilku amerykańskich pilotów. Doświadczeni weterani stworzyli oddział ochotniczy, który był ważnym wsparciem dla młodego polskiego lotnictwa.

Dla Sulimira i Franciszka pomnik był hołdem dla ich bliskich i ośmiuset innych ofiar zbrodni w Hucie Pieniackiej. Dla Ukraińców jest niewygodnym przypomnieniem pacyfikacji do której się nie przyznają lub przyznają niechętnie. Dla stosunków polsko-ukraińskich może stać się problemem. Początkiem wojny na pomniki.

- Życzyłbym sobie, byśmy mniej mówili o martyrologii żołnierzy wyklętych, a częściej o tym, jacy to byli ludzie. Nigdy dość przypominania, jakie to było wspaniałe polskie pokolenie. Żołnierze wyklęci to wyrwany przez komunistów element polskiego kręgosłupa. Naszym dzisiejszym obowiązkiem jest jego odbudowa - mówi w rozmowie z WP Tadeusz M. Płużański, historyk, dziennikarz, publicysta i prezes Fundacji "Łączka".

Desmond Doss chciał iść na wojnę. Ale odmawiał jednej rzeczy - noszenia broni, ponieważ kłóciło się to z jego religijnymi przekonaniami. Stał się jednak jednym z największych bohaterów II wojny światowej.

Gdy w lutym 1941 r. Niemcy wylądowali w Afryce Północnej, Egipcjanie witali ich jak wyzwolicieli. Swoją szansę na wyrwanie się spod brytyjskiego buta dostrzegli już jednak wcześniej. Zaraz po dojściu do władzy Adolfa Hitlera, utworzyli proniemiecką partię, w której wysoką pozycję zajmowali przyszli prezydenci Egiptu.

Moda na używanie charakterystycznego orła bez korony jako symbolu Powstania Wielkopolskiego to stosunkowo młody trend, zapoczątkowany przez środowisko kibicowskie Lecha Poznań w pierwszej dekadzie XXI w. Szkopuł w tym, że podczas powstania nie używano jednego wzoru orła, ale co najmniej kilkunastu różnych typów z koroną lub bez korony, a może i jeszcze więcej... Było ich tak wiele, że nikt ich pewnie nie zdołał policzyć. Dlaczego wybrano akurat orła bez korony?