3 stycznia 1945 roku, Krajowa Rada Narodowa, będąca reprezentacją komunistycznych władz na ziemiach II RP okupowanych przez Niemcy, ogłasza decyzję o odbudowie Warszawy (Armia Czerwona wkroczyła do miasta 17 stycznia). 14 lutego powołano Biuro Odbudowy Stolicy, które miało koordynować rekonstrukcję zniszczonego w 85 proc. miasta (raport sporządzony w 2004 roku na zlecenie prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego wycenia straty na 45,3 mld dolarów). Jedyna na świecie tak duża odbudowa miasta miała zjednoczyć społeczeństwo wokół nowej władzy. Ceną było wywłaszczenie dotychczasowych właścicieli nieruchomości (dekretem Bieruta z 26 października 1945 roku) oraz przeobrażenie przedwojennego charakteru stolicy. Odbudowane Stare Miasto zostało wpisane w 1980 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
