Legiony Polskie

Legiony Polskie uosabiają marzenia Polaków o niepodległości. Najwięksi patrioci narodu polskiego wryli się w naszą świadomość, kontynuując zbrojne zmagania o ziemie, które przed rozbiorami były częścią Rzeczpospolitej Polskiej.

Data utworzenia Legionów Polskich

3 sierpnia 1914 roku Józef Piłsudski utworzył w Krakowie Pierwszą Kompanię Kadrową, dzięki której niedługo potem powstały Legiony Polskie. Ten pododdział piechoty był tak naprawdę zalążkiem polskiej armii i ważną wojskową inicjatywą generała. Jego członkowie wywodzili się za ”Strzelca” oraz ”Polskich Drużyn Strzeleckich”.

Stopniowo aktywne przed pierwszą wojną światową organizacje paramilitarne stawały się częścią powołanych 16 sierpnia 1914 roku przez Naczelny Komitet Narodowy Legionów Polskich.

Legiony Polskie działały zbrojnie jako część oddziałów armii austriacko-węgierskiej, a podlegały bezpośrednio dowództwu Landwehry. Od jesieni 1915 roku, po zjednoczeniu wszystkich brygad Legionów Polskich, walczyły one razem przede wszystkim na Wołyniu czy nad Styrem.

Legiony Polskie – brygady

Najlepszy okres w dziejach Legionów Polskich przypadał na jesień 1915 roku. Organizacja liczyła wówczas bowiem przeszło 16 tysięcy polskich żołnierzy.

Legiony Polskie złożone były z trzech brygad:

• I Brygada Legionów Polskich, powołana 19 grudnia 1914 roku. Do 27 września 1916 roku I Brygada pozostawała pod bezpośrednim dowództwem Józefa Piłsudskiego. Głównym terenem działań zbrojnych I Brygady były Ziemia Krakowska oraz obszar zaboru rosyjskiego, a najgłośniejsze bitwy rozegrały się pod Krzywopłotami, Limanową, Łowczówkiem, Konarami, w Jastkowie, a także nad Nidą.
• II Brygada Legionów Polskich, powołana również 19 grudnia 1914 roku. Do 14 lipca 1916 roku II Brygada pozostawała pod dowództwem Ferdynanda Kuttnera, do 19 lutego 1918 roku – Józefa Hallera. II Brygada to przede wszystkim Karpaty Wschodnie i walki zbrojne w miejscowościach takich jak Zielona, Mołotków, Rafajłowa, Rokitna czy Kirlibaba.
• III Brygada Legionów Polskich, powołana 8 maja 1915 roku. Do 14 lipca 1916 roku na jej czele stał Wiktor Grzesicki, następnie do 14 listopada 1916 roku Stanisław Szeptycki, do 25 kwietnia 1917 roku Zygmunt Zieliński, a do 30 lipca 1917 roku Bolesław Roja. III Brygada aktywnie współpracowała z Brygadą Józefa Piłsudskiego.

Bitwa pod Kosiuchniówką

Bitwa pod Kosiuchniówką nad Styrem to najgłośniejsze starcie zbrojne, w którym uczestniczyły Legiony Polskie. Miało miejsce w dniach 4-6 lipca 1916 roku w ramach natarcia ofensywnego generała Brusiłowa. Legiony Polskie miały za zadanie opóźnienie działań rosyjskiego korpusu. Polakom nie było łatwo utrzymać zwartej linii frontu ze względu na wręcz huraganowy ogień Rosjan i nieustanne ataki nieprzyjaciela na ich pozycje.

Zaczęli się wycofywać po przegranej żołnierzy czeskich i węgierskich, co wywołało spore zamieszanie oraz załamanie frontu. W efekcie w trakcie bitwy pod Kosiuchniówką Legiony Polskie odniosły istotne ze względów strategicznych zwycięstwo, jednak po stronie polskiej poległo aż 2 tysiące żołnierzy. Taktycznie wygrali jednak Rosjanie, a armia austro-węgierska wycofała się.

Legiony Polskie – rozwiązanie formacji zbrojnej

Jesień 1916 roku to czas wycofania Legionów Polskich z udziału w walkach zbrojnych. Dodatkowo Józef Piłsudski przestał być brygadierem. Kiedy latem 1917 roku Legioniści Polscy zdecydowanie odmówili przysięgi na wierność władzom niemieckim, organizacja została oficjalnie rozwiązana. Internowania oficerów i szeregowych żołnierzy miały miejsce w Beniaminowie oraz Szczypiornie.

Okres od rozwiązania Legionów Polskich to nie czasy bezczynności byłych członków formacji. Powstała bowiem wówczas Polska Organizacja Wojskowa oraz Polska Siła Zbrojna. Jesienią 1918 roku byli Legioniści Polscy współuczestniczyli w likwidacji austriackiej administracji na terenie Galicji. Następnie kierowali usuwaniem wrogich garnizonów w Królestwie Polskim.

Legiony Polskie były czasowo przekształcone w Polski Korpus Posiłkowy: pomiędzy wrześniem 1916 a lutym 1918 roku. Doszło wówczas do głośnych buntów wśród żołnierzy, którzy wcześniej brali jeszcze udział m.in. w wyprawach na Bukowinę i Besarabię. Część byłych Legionistów Polskich znajdowała się pod dowództwem pułkownika Hallera i dołączyła pod Rarańczą do oddziałów rosyjskich, gdzie podobnie uczynił II Korpus Polski na Ukrainie.