26 marca 1943 - Akcja pod Arsena艂em
26 marca 1943 roku uwolniono harcmistrza Jana Bytnara "Rudego" i 20 innych wi臋藕ni贸w politycznych, przewo偶onych z siedziby Gestapo przy Alei Szucha na Pawiak. W Akcji pod Arsena艂em bra艂o udzia艂 28 harcerzy. Dowodzili ni膮 - ca艂o艣ci膮 Stanis艂aw Broniewski "Orsza", a bezpo艣rednio - Tadeusz Zawadzki "Zo艣ka".
Niewiele wydarze艅 z czas贸w okupacji obros艂o tak膮 legend膮, jak Akcja pod Arsena艂em, kt贸ra otrzyma艂a kryptonim "Meksyk II". Zosta艂a przeprowadzona brawurowo w bia艂y dzie艅, na skrzy偶owaniu ulic Biela艅skiej i D艂ugiej. Harcerze zaatakowali furgonetk臋 przewo偶膮c膮 wi臋藕ni贸w na Pawiak. "Rudego" przenie艣li do oczekuj膮cego w pobli偶u samochodu, kt贸ry odjecha艂 z miejsca akcji. Zniszczyli jedn膮 niemieck膮 ci臋偶ar贸wk臋 i zdobyli dwa auta, z kt贸rych jedno potem porzucili.
Maciej Dawidowski "Alek" fot. Wikimedia Commons
Podczas akcji dw贸ch akowc贸w zosta艂o ci臋偶ko rannych, a jeden schwytany i p贸藕niej rozstrzelany. Zgin臋艂o czterech Niemc贸w, w tym za艂oga spalonej wi臋藕niarki gestapo i policjant z ulicy, a dziewi臋ciu odnios艂o rany. Z powodu obra偶e艅 odniesionych w akcji zmarli Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek" i Tadeusz Krzy偶ewicz "Buzdygan". Po czterech dniach zmar艂 r贸wnie偶 Jan Bytnar 'Rudy", 艣miertelnie wyczerpany po przes艂uchaniach na gestapo. W odwecie za Akcj臋 pod Arsena艂em, nast臋pnego dnia - 27 marca 1943 roku Niemcy zamordowali 140 wi臋藕ni贸w Pawiaka.
Akcja pod Arsena艂em jest uznawana za jeden z najwi臋kszych wyczyn贸w Polskiego Pa艅stwa Podziemnego. Mia艂a du偶e znaczenie psychologiczne. Wcze艣niej zbrojne podziemie ogranicza艂o si臋 do pojedynczych potyczek zbrojnych oraz wykonywania wyrok贸w na szczeg贸lnie uci膮偶liwych funkcjonariuszach niemieckiego aparatu w艂adzy. Niespodziewany i skuteczny atak doda艂 otuchy mieszka艅com miasta, Niemcy natomiast stracili poczucie bezpiecze艅stwa.
Ko艅ca drugiej wojny 艣wiatowej do偶y艂o 11 uczestnik贸w akcji. Jan Rodowicz "Anoda" i drugi harcerz zostali zamordowani przez bezpiek臋 ju偶 po wojnie, w Polsce Ludowej. Dow贸dca grupy Tadeusz Zawadzki, zgin膮艂 20 sierpnia 1943 roku podczas rozbicia posterunku stra偶nicy granicznej w miejscowo艣ci Sieczychy. Z kolei dwaj niemieccy oprawcy "Rudego" zostali p贸藕niej straceni przez Szare Szeregi.
Wyczyn Szarych Szereg贸w zosta艂 opisany w ksi膮偶kach: "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kami艅skiego oraz "Akcja pod Arsena艂em" Stanis艂awa Broniewskiego. W 1977 roku powsta艂 film fabularny pod tym samym tytu艂em, w re偶yserii Jana 艁omnickiego. Akcja zosta艂a r贸wnie偶 pokazana w najnowszym obrazie z 2014 roku, w re偶yserii Roberta Gli艅skiego - "Kamienie na szaniec". W celu upami臋tnienia Akcji pod Arsena艂em i uczczenia jej uczestnik贸w, od lat 70., co roku w Warszawie Zwi膮zek Harcerstwa Polskiego i Zwi膮zek Harcerstwa Rzeczypospolitej organizuj膮 rajdy "Arsena艂" oraz "Meksyk".
16495770,Rugi pruskie - pocz膮tek wysiedle艅 Polak贸w"
WP Opinie na:
Wy艂膮czono komentarze
Jako redakcja Wirtualnej Polski doceniamy zaanga偶owanie naszych czytelnik贸w w komentarzach. Jednak niekt贸re tematy wywo艂uj膮 komentarze wykraczaj膮ce poza granice kulturalnej dyskusji. Dbaj膮c o jej jako艣膰, zdecydowali艣my si臋 wy艂膮czy膰 sekcj臋 komentarzy pod tym artyku艂em.
Redakcja Wirtualnej Polski