17 stycznia 1944 - Początek bitwy o Monte Cassino
Wojska sprzymierzone rozpoczęły natarcie na wzgórze Monte Cassino we Włoszech. Zakończyło się ono 18 maja zdobyciem wzgórza przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.
17 stycznia 1945 - Armia Czerwona zajmuje Warszawę
17 stycznia 1945 roku, do Warszawy weszły wojska radzieckie i oddziały 1. Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy. Dwa dni później, 19 stycznia, wojska polskie i sowieckie wzięły udział w defiladzie na gruzach stolicy. W lewobrzeżnej Warszawie zburzonych było 85 proc. budynków. Nie było mostów, infrastruktury technicznej, budynków użyteczności publicznej, a także wielu zabytków. Ruiny były naszpikowane minami. Miasto sprawiało wrażenie wyludnionego, jednak w zburzonych domach ukrywało się około tysiąca osób, nazwanych "warszawskimi robinsonami".
*Przeczytaj też:
Większość warszawiaków chce zachowania symbolu radzieckiej okupacji *
W okresie PRL, 17 stycznia był obchodzony jako Dzień Wyzwolenia Warszawy, a komunistyczna propaganda utrzymywała, że wojska radzieckie położyły wielkie zasługi dla miasta. Ustanowiony przez Rosjan w 1945 roku Medal za Wyzwolenie Warszawy otrzymało ponad 620 tysięcy osób, w tym żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego.
Dopiero po 1990 roku do głosu doszli historycy, którzy podkreślali, że żołnierze sowieccy mogli wyzwolić stolicę w 1944 roku, gdy trwało Powstanie Warszawskie. W publicznej dyskusji pojawiły się do dziś żywe opinie, że 17 stycznia 1945 roku nastąpiła zamiana okupacji hitlerowskiej na radziecką.
Po zajęciu Warszawy rozpoczęto jej rozminowywanie i budowę mostu pontonowego na Wiśle. Warszawiacy zaczęli powracać do miasta. Do końca stycznia 1945 roku pomimo braku mieszkań, żywności, opału, oświetlenia i komunikacji, ludność stolicy wzrosła o 12 tysięcy osób. Już w marcu wśród ruin działały pierwsze kawiarenki. Miasto nazywane przed wojną "Paryżem północy" wracało do życia.
Wojska radzieckie zbliżyły się do Warszawy w sierpniu 1944 roku. Armia Czerwona miała wówczas wielokrotną przewagę nad wojskami niemieckimi. Stalinowska propaganda w 1944 roku zapowiadała rychły szturm na stolicę Polski, celowo podtrzymywała tę wersję jeszcze w połowie września. Jednak, zgodnie z polityczną decyzją Józefa Stalina, powstańcy nie otrzymali wsparcia od stojących po drugiej stronie Wisły oddziałów sowieckich. 2 października Powstanie Warszawskie upadło.
Dopiero w połowie stycznia 1945 roku znad Wisły ruszyła ofensywa wojsk radzieckich. Uderzenia nad Wisłą i Narwią doprowadziły do przerwania niemieckich linii obrony. W tej sytuacji dowództwo Wehrmachtu nakazało odwrót 46. Korpusowi Pancernemu, który zgodnie z pierwotnym planem miał się bronić w ruinach Warszawy. Dzięki temu jednostki 2. i 6. dywizji Wojska Polskiego, poza stoczeniem walk ulicznych, nie napotkały na poważniejszy opór. 17 stycznia oddziały 1. Armii Wojska Polskiego zajęły Warszawę w ciągu jednego dnia.
Operacja warszawska trwała od 14 do 17 stycznia. Brały w niej udział: 1 Armia Wojska Polskiego oraz 47. i 61. Armia 1 Frontu Białoruskiego. Była ona częścią wielkiej ofensywy rozpoczętej przez Armię Czerwoną 12 stycznia 1945 roku, nazwanej operacją wiślańsko-odrzanską. Obie armie sowieckie - 61. działająca z przyczółka warecko-magnuszewskiego oraz 47. nacierająca od strony Modlina, uderzyły w kierunku Błonia oskrzydlając Warszawę z północnego i południowego zachodu. Jednak już wcześniej niemieckie Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych wydało rozkaz wycofania głównych sił z Warszawy. W mieście pozostały jedynie bataliony osłonowe.
17 stycznia 1945 - Marsz śmierci z Auschwitz
Początek najsłynniejszego na terenie Polski „marszu śmierci” z Auschwitz-Birkenau. Niemcy wyprowadzali z obozu 56 tysięcy więźniów. Marsz odbywał się na 63-kilometrowej trasie z Oświęcimia do Wodzisławia Śląskiego. Z powodu mroźnej i śnieżnej zimy oraz niezwykłej brutalności hitlerowców, na trasie marszu naliczono około 600 ciał. Do Wodzisławia więźniowie dotarli 22 stycznia 1945 roku, gdzie załadowano ich do węglowych wagonów towarowych i skierowano transport w głąb Rzeszy w kierunku Moraw, Austrii i obozu Mauthausen-Gusen. W wyniku mrozu, marszu, transportu oraz egzekucji i brutalności hitlerowców zginęło około 15 tysięcy więźniów.
WP Opinie na:
Wyłączono komentarze
Jako redakcja Wirtualnej Polski doceniamy zaangażowanie naszych czytelników w komentarzach. Jednak niektóre tematy wywołują komentarze wykraczające poza granice kulturalnej dyskusji. Dbając o jej jakość, zdecydowaliśmy się wyłączyć sekcję komentarzy pod tym artykułem.
