kultura(strona 2/5)

Po co mi ten Błaszczak, Ziobro, Macierewicz? Wyobrażam sobie, że niektórzy oglądają to jak serial, który ich irytuje. Ale ten serial nie zmieni mojego zdania na temat tej władzy. Wcześniej z kranu leciała ciepła woda i trochę to bajoro polskie wydawało się bardziej przejrzyste. A teraz z kranu kapie coś brunatnego. Gdybym nie miał możliwości wyboru, to już dawno bym stąd spier...ił. Nawet kosztem biletu w jedną stronę. Jak za komuny. Nie wiem, jak długo tu jeszcze wytrzymam - mówi Wilhelm Sasnal, wybitny polski malarz, w rozmowie z Grzegorzem Wysockim (WP Opinie).

I ty zostaniesz tyranem? Timothy Snyder dowodzi, że droga od demokracji do tyranii jest dużo krótsza niż się wydaje. I że nasza bezmyślność, bierność i naiwna wiara w "koniec historii" są bardzo przyszłym tyranom na rękę. Czy oznacza to jednak, że Donald Trump jest "nowym Hitlerem", a populiści w rodzaju Kaczyńskiego czy Orbana to potencjalni tyrani?

Chętnie napiję się wódeczki z Kaczyńskim. A jakbym się już upił, to bym powiedział, że mu współczuję. I chciałbym mu pomóc, bo jest postacią tragiczną. Nie ma wokół siebie przyjaciół, którzy by go ostrzegli. Kroczy ku zgubie, ku klęsce. Z każdym krokiem przybliża się do swojej tragedii, jak u Szekspira - mówi Piotr Fronczewski w II części rozmowy z Grzegorzem Wysockim (WP Opinie). Nigdy wcześniej aktor tak obszernie i tak bezpośrednio nie mówił o współczesnej polityce. Oprócz tego Fronczewski opowiada m.in. o panu Kleksie, Franku Kimono, "Rodzinie zastępczej", nagiej Oli Szwed, grach komputerowych, teatrze, starości i planowanej "emigracji na Powązki".

Śmiać się czy płakać? – to pytanie zadaję sobie, śledząc kolejne odsłony wielkiej awantury o koncert w Opolu. Śmiać się, oczywiście. Bo czyż może być coś zabawniejszego niż obraz artystów, którzy jak Maryla Rodowicz kariery zaczynali w czasach głębokiego PRL-u, występując na wszystkich organizowanych przez ówczesne władze koncertach?

Rzeczywiście jestem człowiekiem mało poważnym i zdaję sobie z tego sprawę. Może to samoobrona, bo inaczej bym zwariował. Włosy mam rzeczywiście swoje. Plus cztery dioptrie, prawe oko - plus cztery i pół z cylindrem. Skrzywiony kręgosłup. Lewa ręka krótsza od prawej. Ale Wacek mówi, że jestem młody i przystojny… Dodam, że wszystko to zostało osiągnięte na polu sztuki, ponieważ skrzypkowie tak mają - mówił Zbigniew Wodecki w rozmowie z Grzegorzem Wysockim (WP Opinie). Poniżej przypominamy skróconą wersję wywiadu, w którym udział wziął również Wacław Krupiński, autor wywiadu rzeki ze Zbigniewem Wodeckim.

- Przyroda zniknęła. Jest w tej chwili czymś tak egzotycznym, że być może pan to czyta jak, kurwa, nie wiem, opisy egzotycznych plemion, które wyginęły. Że drzewo rośnie, zwierzę jakieś, ptak. W literaturze to samo, nic, tylko cierpienia młodych autorów, w społeczeństwie albo w korporacji. Jechałem dzisiaj tramwajem i tam też jakiś antropocentryczny armagedon, nikt nie patrzy za okno! Wszyscy na komórki, smartfony, tablety – mówi pisarz Andrzej Stasiuk. W II części rozmowy autor "Osiołkiem" opowiada o swoich podróżach na wschód, wojnie z Rosją, psiarni w Kazachstanie, sensie literatury czy o tym, że za rok, dwa nikt nie będzie pamiętał o istnieniu Kaczyńskiego.

PiS nie będzie rządzić 30 lat, bo sami się rozwalą. Łapczywość tej władzy, brak kompetencji, nieprzygotowanie do rządzenia… Przewiduję, że to się rozpieprzy od wewnątrz. Za chwilę zrobią takiego byka, że już wszyscy zobaczą. Z łapczywości, z pośpiechu, z głupoty. Na przykład ogłoszą - "przepraszamy bardzo, ale w przyszłym roku zawieszamy wypłaty 500+". Wyobraża pan sobie, co będzie? Bunt społeczny! Gigantyczne strajki! Albo jak zaczną robić porządek z internetem, z którym mają problem. Bo to jest kompletnie poza ich kontrolą. No to przecież trzeba z tym coś zrobić, nie? - mówi Jerzy Stuhr w rozmowie z Grzegorzem Wysockim. Wywiad przypominamy z okazji 70. urodzin aktora.

Co powinna zrobić lewica – czy szerzej: nie-prawica – z katastrofą smoleńską? Zignorować i przemilczeć, wyszydzić i obśmiać, a może podejść do sprawy z pełną powagą, konkurencyjną wobec patosu tak charakterystycznego dla "wrogiego" obozu? Nawet na siłę szukać sensu w bezsensie, przynajmniej próbować zrozumieć tych, którzy taką potrzebę rzeczywiście odczuwali czy raczej poszukiwanie sensu zaliczać do zachowań z gruntu irracjonalnych i śmiesznych?

Mam dwóch przyjaciół, którzy są z zupełnie innej opcji politycznej niż ja. I co ciekawe, nie są zacietrzewieni, mimo że są konserwatystami. Ale bardzo szanuję ich zdanie i dopóty, dopóki to wedle mojej oceny ociera się o zdrowy rozsądek, jeśli czuję, że to wynika z przekonania, a nie z koniunkturalizmu, jestem w stanie rozmawiać. Bo kto powiedział, że to ja mam rację? Kto ma to ocenić? - mówi Piotr Gąsowski w rozmowie z Ewą Koszowską.

W powszechnym odbiorze – i nie bez własnych zasług przy tworzeniu tego wizerunku – pijak, erotoman i hazardzista. Stary świntuch, który, jak by to określił Jerzy Pilch, przepił wszystkie pralki świata, a może jeszcze więcej. Seksista i mizogin, ale też wrażliwiec, który bez kobiet tracił rozum. Przy nich zresztą też. Jeśli barbarzyńca, to oczywiście czuły. Jeśli potwór, to taki, do którego chcesz się czasami przytulić. Raz nieokrzesany wieśniak, którego słów i zachowań nie ma nawet co komentować, za chwilę znów – wyczulony na detal poeta, miłośnik muzyki klasycznej, pozbawiony złudzeń mizantrop. Trochę porno, trochę kultura wysoka. Czy można sobie wyobrazić, by ktoś taki jak Charles Bukowski wystąpił nie tylko w roli nauczyciela pisania, ale wręcz… coacha podpowiadającego, jak żyć?

Ze słowami się nie pieścił. Smutną, codzienną rzeczywistość opisywał niebanalnie, zabarwiając ją humorem i ciętą ripostą. Siła Wojciecha Młynarskiego polegała na tym, że pisał celnie, trafnie, lirycznie. Widział Polskę ze wszystkimi jej zaletami i wadami. Mistrz polskiej piosenki i kabaretu odszedł 15 marca. 26 marca skończyłby 76 lat.

Dowiedzieliśmy się właśnie, że Bogdan Chazan ma opracować standardy opieki okołoporodowej. Chwilę wcześniej prezydent Andrzej Duda powiedział o konwencji antyprzemocowej - "nie stosować". Jest się czego bać i jest z czym walczyć - mówi Marta Frej, rysowniczka, ilustratorka i autorka popularnych memów internetowych, w wywiadzie udzielonym Wirtualnej Polsce.

Łatwo jest ironizować na temat posiadaczy telefonu komórkowego. Trzeba jednak ustalić, do której z wymienionych poniżej pięciu kategorii należą. Pierwsza to ludzie z niezauważalnym czasami upośledzeniem, zmuszeni utrzymywać stały kontakt z lekarzem lub pogotowiem ratunkowym; chwała postępowi technicznemu za oddanie im do dyspozycji tak dobroczynnego aparatu. Druga to ci, którzy ze względu na ważne obowiązki zawodowe muszą stawić się na każde wezwanie (dowódcy straży pożarnej, lekarze rejonowi, specjaliści od przeszczepów oczekujący na świeże zwłoki oraz Bush, bo jeśli jego zabraknie, świat wpadnie w ręce Quayle’a); komórka to dla nich twarda konieczność i żadnej radości im nie sprawia. Kategorię trzecią stanowią cudzołożnicy. Dopiero teraz, po raz pierwszy w dziejach, mają oni możliwość otrzymywania wiadomości od tajnego partnera w taki sposób, że członkowie rodziny, sekretarki i złośliwi koledzy nie są w stanie podsłuchać rozmowy. Wystarczy, żeby numer znali tylko ona i on (albo on i on, ona i ona; innych możliwych kombinacji nie potrafię podać).

„Żyliśmy w czasach, w których Adam Michnik wybornie znał się na poezji" – pisał Marcin Świetlicki w słynnym „Wierszu dla Zbigniewa Herberta (dedykowanym Wisławie Szymborskiej)". Dzisiaj już wiemy, że nie była to wcale taka zła epoka, skoro kilkanaście lat później okazuje się, że żyjemy w czasach, w których krytykiem teatralnym zostaje Marian Kowalski, a rzesza prawicowych polityków i publicystów – oczywiście, bez oglądania spektaklu – recenzuje w najlepsze „Klątwę” w reżyserii Olivera Frjicia, nawołuje do bojkotu i karania winnych oraz, oczywiście, zdjęcia sztuki z afisza.

"Anastazja P." (skrót od szlacheckiego nazwiska "Potocka") to autorka erotycznych memuarów w scenerii polskiego Sejmu, które na krótko wstrząsnęły polską opinią publiczną na początku lat 90. Sama Anastazja przyznaje jednak, że naprawdę nazywa się Marzena Domaros i nie jest żadną hrabianką, tylko dziennikarką i korespondentką w Sejmie. Szybko okazało się, że i to było kłamstwem: nie miała żadnej akredytacji, ani dziennikarskiego wykształcenia. I to jeszcze nie wszystko: okazało się również, że nawet nie napisała własnych wspomnień, a uczynił to pewien autor widmo, który zresztą szybko się zdekonspirował.

Jak rozpoznać film porno? Jak odróżnić produkcję pornograficzną od filmu artystycznego? Czym różni się dzieło Felliniego od dzieła, dajmy na to, Siffrediego? Wydawać by się mogło, że nic prostszego. Ale sytuacja się nieco komplikuje, gdy do tematu, nomen omen, dobiera się wybitny intelektualista. Ot, przykładowo, taki Umberto Eco, który we właśnie wydanym po polsku zbiorze felietonów „Jak podróżować z łososiem” postanowił zmierzyć się nie tylko z kwestią tytułową, nie tylko rozprawił się z innymi bolączkami współczesnej cywilizacji (jak radzić sobie z taksówkarzem, jak stawiać wielokropek, jak nie zapominać o pedofilach, etc.), ale jeszcze raz na zawsze rozstrzygnął prawdziwie egzystencjalny dylemat pt. „porno czy nie porno?”.

W 1941 roku New York Times donosił: "Hedy Lamarr, aktorka sceniczna, objawiła się w zupełnie nowej roli - wynalazczyni. Jej odkrycie ma tak wielkie znaczenie dla kwestii obrony narodowej, że urzędnicy rządowi nie pozwalają na opublikowanie szczegółowych wyników jej pracy". Wynalazek zastrzeżono jako "ściśle tajny" - pisze Rachel Swaby w książce "Upór i przekora".

Kiedy zajęła się kontrolą płodności - co wówczas w Polsce było w powijakach - to na sobie wypróbowywała wszystkie środki antykoncepcyjne. Skończyło się tak, że trzy razy musiała usunąć ciążę. Dwa razy zaszła w ciążę z mężczyznami, którzy nie mieli dla niej znaczenia. Była wolną kobietą, zdarzył się wypadek. Usunęła bez żalu. Dzieci mieć nie chciała, pana nie kochała. Natomiast za trzecim razem była w ciąży z mężczyzną, na którym jej zależało. On, niestety, nie odwzajemniał tego uczucia. Bardzo tę aborcję przeżyła - mówi Krystyna Bielewicz, córka Michaliny Wisłockiej, w rozmowie z Ewą Koszowską.

17 stycznia 1945 roku rozpoczął się marsz śmierci z Auschwitz, czyli ewakuacja około 56 tysięcy więźniów i więźniarek. Wśród tych, którzy przeżyli tę brutalną formę "ewakuacji" znalazła się Zofia Posmysz. Ponad 70 lat po wojnie postanowiła po raz pierwszy opowiedzieć całą swoją historię. Przeczytajcie fragment, w którym opowiada o marszu śmierci.

Piotr Szmidt (Ten Typ Mes) opowiada Karolowi Szczęśniakowi (Open FM) o nowej, bestsellerowej płycie „AŁA.”, ale także o terapii, która pomogła mu zrozumieć swoje miejsce na świecie, niebezpiecznym narzędziu, jakim jest Internet oraz strachu, którym karmieni są Polacy.