Marcin Luter

Marcin Luter był niemieckim teologiem i reformatorem religijnym, autorem słynnych 95 tez i twórcą luteranizmu.

Marcin Luter – informacje ogólne

Marcin Luter urodził się w niemieckim mieście Eisleben 10 listopada 1483 roku, gdzie również zmarł 18 lutego 1546. Ten znany reformator Kościoła potępił w swoich 95 teza popularną w XV wieku sprzedaż odpustów, skupił wokół siebie opozycję Kościoła Katolickiego i doprowadził do powstania nowej doktryny teologicznej – luteranizmu.

Był też autorem takich pism jak "Artykuły Szmalkaldzkie", "Postylla domowa", "Mały Katechizm" oraz "Duży Katechizm"; przetłumaczył też "Biblię" z języków oryginalnych na niemiecki – ta wersja znana jest jako Biblia Lutra. Anglikanie uznają Marcina Lutra za świętego, natomiast katolicy wytykają mu liczne błędy związane z dogmatami.

Marcin Luter – wykształcenie

Po zakończeniu edukacji szkolnej Marcin Luter poszedł na studia na Uniwersytecie Erfurckim, które rozpoczął w wieku 18 lat. W 1505 roku został magistrem filozofii i udał się na studia prawnicze, z których jednak zrezygnował jeszcze w tym samym roku i postanowił wstąpić do klasztoru.

Marcin Luter – życie zakonne

Z biografii Marcina Lutra można wyczytać, że jego nagła decyzja o wejściu na drogę życia zakonnego pojawiła się w czasie gwałtownej burzy, podczas której złożył ślubowanie. Niektóre źródła wskazują, że po tym gdy tuż obok niego uderzył piorun, przerażony perspektywą śmierci i wiecznego potępienia Luter ślubował wstąpić do zakonu; inne, że przeżywał rozterki religijne i został właśnie wtedy rażony piorunem, co doprowadziło go do takiej a nie innej decyzji. Istnieją też ustalenia, według których Marcin Luter zabił w pojedynku swojego przyjaciela i postanowił wstąpić do zakonu, by uniknąć konsekwencji.

Niezależnie od prawdziwych motywacji, Marcin Luter porzucił studia prawnicze i został członkiem Zakon Świętego Augustyna. Święcenia kapłańskie przyjął w 1507 roku. Studiował teologię na uniwersytecie w Wittenberdze, gdzie wykładał etykę Arystotelesa, sentencje Piotra Lombarda i biblistykę, a w 1512 roku zdobył stopień doktora teologii. Jego sposób myślenia ukształtowała filozofia okhamistów, mistycyzm nadreński i neoplatoznim.

W 1510 roku Marcin Luter udał się do Rzymu, papieżem był wtedy Juliusz II, który angażował się w liczne wojny i usiłował poszerzyć granice Państwa Kościelnego. Zaobserwował wtedy wiele bluźnierczych i uwłaczających zachowań duchowieństwa i brak szacunku dla sakramentów, co wpłynęło na jego późniejszą postawę przy działaniach reformacyjnych.

Praca naukowa i dalsze rozważania teologiczne doprowadziły Marcina Lutra do wniosku, że grzeszny człowiek może dostąpić zbawienia dzięki łasce Boskiej, której może dostąpić jedynie przez wiarę.

95 tez Marcina Lutra

Marcin Luter po raz pierwszy starł się z Kościołem Katolickim, gdy zaprotestował przeciwko ustanowionym przez Leona X w 1516 roku odpustom, które można było kupić. Z zebranych pieniędzy finansowano prace wykończeniowe przy Bazylice św. Piotra oraz spłatę długu zaciągniętego przez Albrechta Hohenzollerna. W 1517 roku Marcin Luter opracował 95 tez sprzeciwiających się tego rodzaju praktykom, jednak nie znalazły odzewu wśród duchowieństwa.

W 1519 roku odbyła się tak zwana debata lipska, podczas której zaprezentował swoje poglądy, ale poza zawartej w tezach krytyce odpustów ogłosił potrzebę gruntownej reformy w Kościele, gdyż tylko ona mogłaby go naprawić. Stwierdził też, że sobory nie są nieomylne, a całkowicie zaufać można jedynie "Biblii". Poglądy Marcina Lutra sprowadziły na niego groźbę ekskomuniki, jednak teolog odpowiedział na nie 10 grudnia 1520 roku spaleniem ksiąg papieskich na oczach tłumu. Marcin Luter został ekskomunikowany 3 stycznia 1521 roku.

Marcin Luter – reformacja

W maju 1521 roku Marcin Luter został uznany za heretyka i skazany na banicję, co ogłosił werdykt wormacki cesarza Karola V. Luter musiał się ukrywać, ale od 1522 roku z pomocą zwolenników poglądowych zaczął przeprowadzać reformy kościelne. W międzyczasie wybuchła wywołana przez radykałów wojna chłopska, która trwała w Niemczech w latach 1524–1526.

Zapoczątkowana przez Marcina Lutra reformacja rozprzestrzeniła się na terenie Rzeszy Niemieckiej, zaś reformator zamieszkał wraz z żoną w opuszczonym klasztorze w Wittenberdze. Napisane przez niego dzieła religijne "Mały Katechizm" i "Duży Katechizm" z 1529 roku i "Artykuły Szmalkaldzkie" z 1537 roku wraz z "Wyznaniami augsburskimi" i "Obroną Wyznania augsburskiego" Filipa Melanchtona stały się częścią Ksiąg wyznaniowych Kościoła luterańskiego.

Marcin Luter – kontrowersyjne poglądy

Marcin Luter popierał karanie śmiercią heretyków oraz czarownic, chociaż w przypadku tych pierwszych początkowo nie miał nic przeciwko innowiercom, ponieważ uznawał wiarę za wolny wybór. Luter był też autorem wielu pism antysemickich – mimo że początkowo żywił nadzieję na nawrócenie Żydów, później jednak wypowiadał się o nich negatywnie, a nawet agresywnie.

Marcin Luter – życie prywatne

Marcin Luter w 1525 roku wziął ślub z Katarzyną von Bora, która była zakonnicą w klasztorze w Nimbschen, ale uciekła z niego w 1523 roku. Małżeństwo mieszkało w klasztorze wittenberskim i urodziło im się kilkoro dzieci.